Ինչպես կարող է երազանքի ու կամքի ուժի միախառնումը արդյունք տալ ու բարի սեղանի հետևում կանգնած աշխատակցին հասցնել անգլիական «Ուոթֆորդ», ապա նաև իր երկրի ազգային հավաքական։ Ներկայացնում ենք Sports.ru կայքի բլոգեր Արտյոմ Խենոֆոնտովի անդրադարձը։
Սուրբ Ծննդյան նախօրեին տղամարդկանց մի խումբ հավաքվում էր Մինեապոլիսի ծայրամասում գտնվող բարում։ Նրանք հագնում էին ԱՄՆ-ի հավաքականի ռետրո-մարզաշապիկները, ոմանք «Ուոթֆորդի» շարֆերով էին։ Արդեն ոչ ոք չի էլ հիշում՝ ինչպես այս ամենը սկսվեց, բայց սա ոչ այլ ինչ էր, քան Ջեյ ԴեՄերիտի երկրպագուների երեկույթը։ Առաջին անգամ երկրպագուները հավաքվել էին խմելու ու արժանին մատուցելու Ջեյին ու նրա աշխատասիրությանը, մանավանդ, որ այդ խմբում էր նաև ԴեՄերիտի եղբայրը, որը մոտակայքում էր ապրում։ Տարիներ անց՝ 2016 թվականին, ԴեՄերիտն ինքը ներկա գտնվեց այդ երեկույթին ու այդ օրվանից ի վեր այլևս բաց չի թողնում դրանք։ Մարդկանց թիվն ավելացել է․ շատերը հատուկ գալիս են, որ մի բաժակ խմեն իրենց կուռքի հետ, նրա պատվին կենացներ են հնչում, իսկ ինքը՝ ԴեՄերիտը հաճույք է ստանում։
«Սա նման է կյանքում առաջին անգամ ստորագրություն տալուն։ Չես կարողանում հավատալ, որ իրական կյանքում է դա կատարվում, այնքան լավ է։ Խմում ենք, գոռում տեսախցիկի առջև, տեսանյութեր ուղարկում ընկերներին․․․պաշտում եմ այդ հավաքույթները»։
Այս ամենը տարօրինակ է հնչում, բայց ոչ այնքան տարօրինակ, որքան հենց ԴեՄերիտի հաջողության պատմությունը։
Սկիզբը
Սպորտաձևի ընտրությունը, որով նա ուզում էր զբաղվել ԱՄՆ-ի համար անսովոր էր։ 90-ականների սոքերը կասկածելի տեսարան էր պատկերում․ առանց աստղերի, առանց լավ հովանավորների ու առանց հեռանկարի։
Ջեյը հաջողությունների էր հասել բասկետբոլում, թեթև աթլետիկայում, բայց քոլեջում հենց ֆուտբոլն էր ընտրել։ Վատ չէր խաղում, երազում էր պրոֆեսիոնալ կարիերայի մասին, բայց առաջին ապտակը հենց քոլեջն ավարտելուց ստացավ․ ոչ մի պրոֆեսիոնալ ակումբ նրան չվերցրեց։ Նա ուներ տվյալներ, վարպետություն, խաղալու ցանկություն, բայց ոչ ոք պատրաստ չէր տղային շանս տալ։
«Քոլեջից հետո շատ հիասթափված էի։ Կարծում էի՝ ինձ դրսևորելու ու պրոֆեսիոնալ դառնալու հնարավորություն կունենամ, բայց, պարզվեց, ոչ ոքի պետք չեմ։ Քոլեջն ավարտեցի դիզայների մասնագիտությամբ։ Եթե պորֆեսիոնալ պայմանագիր կնքելու կամ մասնագիտությամբ աշխատելու միջև ընտրության առջև կանգնած լինեի, ինձ համար ընտրությունն ակնհայտ կլիներ»։
Անգլիա մեկնելու որոշումը մաքսիմալ հիմար ձևով եղավ։ Բարում, որտեղ սեղանի հետևում աշխատում էր ԴեՄերիտը, հայտնվեց հավաքականի նախկին խաղացող Դամարկուս Բրիզլին։ Նրանք այդ գիշեր շատ խմեցին, իսկ լսելով Ջեյի՝ պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլում իրեն դրսևորելու երազանքի մասին՝ Բրիզլին ասաց․ «Գրողը տանի, էլ ինչի՞ ես սպասում։ Գնա՛ Անգլիա, այնտեղ հազար թիմ կա։ Այնտե՛ղ փորձիր»։
Այդ կերպ, հայրենիքում ամենուր մերժվելուց հետո, առանց գործակալների, հստակ ծրագրերի, ունենալով միայն բարձր մակարդակի թիմում խաղալու ցանկություն ու 1800 դոլար խնայողություն՝ ԴեՄերիտը հայտնվեց Անգլիայում՝ հույս ունենալով իրեն դրսևորել աշխարհի ուժեղագույն լիգայում։ Զառանցա՞նք։
Եվրոտուր
Հեշտ է կռահել, որ ձեռնարկածն իրացնելը դժվար էր։ Սկզբում ընկերների մոտ ապրել, պատահական վճարներ ու գոնե ինչ-որ տեղ խաղալու շարունակական փորձեր, ինքնուրույն մարզումներ հետևի բակում, պահածոների դատարկ տարաները տշել։ Կարևոր չէր որ լիգայում, կարևորը խաղալն էր։ Նա ինքնուրույն, կյանքի գնով մարզվում էր, նորից փորձում իրեն տարբեր թիմերում, բայց առաջվա պես մերժումներ ստանում։ Հասավ նրան, որ ընկերոջ խորհրդով գնաց իրեն փորձելու Գերմանիայի, Հոլանդիայի ու Բելգիայի թիմերում։ Նա իրեն ավտոմեքենա թույլ տալ չէր կարող ու փորձաշրջաններին հեծանիվով էր գնում։ Միայն մեկ անգամ նա գերմանական մի թիմի կողմից իրավունք ստացավ մասնակցելու մարզմանը, իսկ «Անթվերպենում» հիմնական կազմում տեղ տալու փոխարեն նրան ստադիոնի տոմսեր տվեցին։ Մեկ ուրիշը նրա փոխարեն կմտածեր, որ ճակատագիրը դեմ է իր երազանքին ու բաց կթողներ այն, բայց ԴեՄերիտն այլ կերպ էր տրամադրված։
Գուցե, նրան խանգարողը ազգությունն էր։ Ամերիկացուց ի՞նչ ֆուտբոլիստ։ Ինչո՞ւ վերցնել նրան, եթե կան իտալացիները, հոլանդացիները, անգլիացիներն ու գերմանացիները։ 2000-ականների սկզբին, եթե ամերիկացի էիր ու ուզում էիր մեծ ֆուտբոլ մտնել, գրեթե անհնար էր։
Գետնանցում
Ի վերջո երազանքին հասնելու համար առաջին քայլն արվեց։ 9-րդ դիվիզիոնում հանդես եկող «Սաութհոլլ» ակումբը նրան թույլ տվեց միանալ թիմին։ Համեստ մարզադաշտերը, շաբաթական 40 ֆունտ աշխատավարձը, հատակին քնելն ու կես դրույքով ներկարար աշխատելն այն իրականությունն էր, որում ապրում էր ԴեՄերիտը։ Ինչ-որ հրաշքով ավելի ուշ նրան նկատեց 7-րդ դիվիզիոնում հանդես եկող «Նորթվուդի» մարզիչը։ Սա լավագույն տարբերակը չէր, բայց նպատակին ավելի մոտեցնող էր։
Ի վերջո ԴեՄերիտը փորձաշրջան է անցնում 3-րդ դիվիզիոնում հայտնված «Ուոթֆորդում»։ Ջեյը մի առավելություն ուներ․ նա ազատ գործակալի կարգավիճակով էր, իսկ լավ տրանսֆերներ անելու համար ակումբը փող չուներ։ Ամերիկացին, որը հանդես էր գալիս կենտրոնական պաշտպանի դիրքում մասնակցեց ընկերական խաղի ու հանդես եկավ Դավիդ Վիլյայի դեմ, որը խաղում էր «Սարագոսայի» կազմում։ Խաղ ամբողջ կյանքի համար։
«Ինձ համար միևնույն էր՝ ով է Վիլյան ու ինչ է իրենից ներկայացնում»,- հիշում է Ջեյը։ «Գիտեի, որ եթե ինձ լավագույնս չդրսևորեի նորից հետ կգնայի 7-րդ դիվիզիոն, իսկ ես դա չէի ուզում։ Այնպես որ, չէի նայում ո՛չ մրցակցի կազմին, ո՛չ ֆուտբոլիստներին, որոնց դեմ պիտի խաղայի։ Դուրս եկա ու ուժերս ներդրեցի»։
Եվ այստեղ ԴեՄերիտին բախտը ժպտաց․ «Ուոթֆորդի» մարզիչ Ռեյ Լյուինգթոնը ուշադրություն դարձրեց նրան ու մեկ տարվա պայմանագիր առաջարկեց։ Մեկ խաղում Ջեյը 7 քայլով բարձրացավ անգլիական ֆուտբոլի բուրգը։
«Շատ մարդկանց ապշեցնում է ինչ-որ դիպված, առանձին վերցրած խաղացող կամ նրա հեղինակությունը։ Բայց «Սարագոսայի» դեմ այդ խաղն օգնեց ինձ հասկանալ՝ ինչպես է պետք վերաբերվել այդպիսի խաղերին»,-իր հարցազրույցներից մեկի ժամանակ ասել է ԴեՄերիտը։
Ուոթֆորդ
Սկզբնական շրջանում «Ուոթֆորդում» ամեն ինչ հարթ չէր ընթանում։ Զգացնել էր տալիս թիմի ավելի բարձր մակարդակը։
«Փորձություն էր, երբ խաղի ավարտից 3 րոպե առաջ ինձ դաշտ թողեցին, բայց արժեր։ Երբեմն ինձ թվում էր, թե մարզիչն ուզում էր ստուգել ինձ, տեսնել ռեակցիաս։ Դա ինքնատիպ հոգեբանական թեսթ էր»։
Աստիճանաբար անհաջողակից նա վերածվում է «Ուոթֆորդի» առանցքային կերպարի։ Իր առաջին մրցաշրջանում նա 24 անգամ դաշտ դուրս եկավ, իսկ 2005/06-ի չեմպիոնշիփում՝ արդեն 35։ Այդ մրցաշրջանում նա կողք կողքի խաղում էր Էշլի Յանգի, Բեն Ֆորեսթի ու Լես Ֆերդինանդի հետ։ Այդ անհավանական մրցաշրջանի վերջակետը դրվեց Միլենիում Ստեդիումում «Լիդսի» դեմ փլեյ-օֆֆի եզրափակչում, որտեղ «Ուոթֆորդը» հաղթեց 3-0 հաշվով, իսկ ԴեՄերիտը բացեց խաղի հաշիվը։
«Քչերը կարող են հպարտանալ նրանով, որ խաղացել են չեմպիոնշիփի եզրափակչում»,- ասում է ԴեՄերիտը։ «Բոլոր ժամանակներում առաջին անգամ էր, որ բոլորը՝ ծնողներս, նախկին թիմակիցներս, նոն-լիգայի ընկերներս, մարզիչներս, որոնք ինձ մարզել էին կամ որոնց դեմ ես խաղացել էի, եկել էին ինձ նայելու։ Ընդհանրապես բոլորը այնտեղ էին։ Իսկ հետո ես գոլ խփեցի ու ստացա հանդիպման լավագույն խաղացողի մրցանակը։ Եվ ահա ես կանգնած եմ խաղադաշտում, 80 հազար երկրպագուի առջև հարցազրույց եմ տալիս ու ոչ ոք ո՛չ Ամերիկայում, ո՛չ Անգլիայում, բացառությամբ «Ուոթֆորդի», գաղափար չունի՝ ով եմ ես ու որտեղից հայտնվեցի։ Այս դա շոու էր, ինչ-որ անհավանական մի բան»։
Ժամանակի հետ ԴեՄերիտն այնպիսի հեղինակություն ձեռք բերեց, որ իրավունք ստացավ կրելու ավագի թևկապը։
Հավաքական
2007 թվականին ԴեՄերիտն արժանացավ ԱՄՆ-ի հավաքականի մարզիչ Բոբ Բրեդլիի ուշադրությանն ու հենց այդ տարի էլ կայացավ նրա միջազգային նորամուտը, իսկ դրա հետ մեկտեղ նաև ԿՈՆԿԱԿԱՖ-ի գավաթում հաղթանակը։ 2009 թվականին Կոնֆեդերացիաների գավաթի կիսաեզրափակչում ԴեՄերիտը նորից հանդիպեց իր հին ծանոթին՝ Դավիդ Վիլյային, ու ինչպես շատ տարիներ առաջ՝ հուսալի խաղաց։ 2010 թվականին Աշխարհի առաջնությունն էր, 390 րոպե կյանքի գլխավոր մրցաշարում ու Սլովենիայի, Ալժիրի, Անգլիայի հավաքականների խումբը։ Եթե ինչ, ամերիկացիներն այդ ժամանակ դուրս եկան խմբից, իսկ ԴեՄերիտը նկատելի դեր խաղաց թիմի պաշտպանությունում։
Դրանից հետո, երբ հավաքականի ղեկին Բրեդլիին փոխարինեց Յուրգեն Կլինսմանը, ԴեՄերիտն այլևս չհրավիրվեց ազգային թիմ։
«Յուրգենն ինձ ուշադրություն չէր դարձնում։ Ես նրա ձևաչափի մեջ չտեղավորվող խաղացող էի։ Ես պատրաստ էի կոտրել մրցակցի ոտքերը միայն թե նա գոլ չխփեր։ Ես այնպիսին չէի, որ վազեի մի տուգանայինից մյուսը»։
Հետգրություն
2014 թվականին կարիերան ավարտելուց հետո Ջեյը փորձեց գնալ նախկին խաղացողների ուղով՝ դառնալ մարզչի օգնական, աշխատել ակադեմիայում, բայց արագ հասկացավ, որ դա իրենը չէ։
Ջեյ ԴեՄերիտի պատմության հիման վրա նկարահանվել է «Rise and Shine: The Jay DeMerit Story» ֆիլմը։ Այս փաստագրական ֆիլմը խաղացողի կարիերայի ամբողջական արտացոլանքն է։
Եղի՛ր Ջեյ ԴեՄերիտի պես, հավատա՛ քեզ։
