Ո՞րն է չեմպիոնների և մեծագույն չեմպիոնների տարբերությունը։ Երբևէ այս հարցը տվե՞լ եք ձեզ։ Կա այսպիսի մի թեզ․ Չեմպիոնները այն մարդիկ չեն, ովքեր ինչ որ արտակարգ բան են անում։ Չեմպիոններն այն մարդիկ են, որոնք սովորական բաներն անում են բոլորից լավ։ Մի՞թե դա իրոք այդպես է։
«Չեմպիոնները չեմպիոն են համարվում ոչ թե նրա համար՝ ինչ արել են, այլ նրա համար, թե ինչպես են կարողացել վերադառնալ, երբ ընկել են»։
Ա՜յ սա իսկապես մտածելու տեղիք տվեց։ Բարձունքը լավ բան է, այնտեղ մնալը բարդ է, իսկ այնտեղից ընկնելուց հետո նորից բարձրանալը տրված է միայն իրական ՉԵՄՊԻՈՆՆԵՐԻՆ։
Armsport-ը ձեր ուշադրությանն է ներկայացնում նոր շարք, որը վերնագրել ենք Մեծագույն չեմպիոնների վերադարձը։ Առաջին մասում կխոսենք Ֆորմուլա 1-ի ավտոարշավորդ, լեգենդար Նիկի Լաուդայի մասին։
Նիկի Լաուդան ավստրիացի լեգենդար ավտոարշավորդ է։ Ֆորմուլա 1-ի աշխարհի եռակի չեմպիոնը մինչև օրս էլ համարվում է լավագույն արշավորդներից մեկը, ով բոլորից լավ էր հասկանում մեքենաներից։ Նրա խորհրդով «Ֆերարին» 70-ականներին բարելավում էր իր բոլիդը ու գերազանց մեքենա ստանում Լաուդայի համար։ 1976 թվականին Նիկի Լաուդան Աշխարհի գործող չեմպիոնն էր։ Այն, ինչ տեղի էր ունենալու 1976-ի օգոստոսի 1-ին, ընդմիշտ մնալու էր մարզական աշխարհի պատմության մեջ՝ որպես ամենասարսափելի օրերից մեկը։
Ֆորմուլա 1-ի Գերմանիայի Գրան-պրին 70-ականներին համարվում էր ամենավտանգավորներից մեկը։ Իհարկե, 70-ականներին բոլիդները այնքան անվտանգ չէին, որքան հիմա։ Վթարի ու դրա հետևանքով վնասվածքներ ստանալու հավանականությունը շատ բարձր էր։ Նյուրբուրգրինգի ավտոդրոմը վատագույն տեղն էր, որտեղ կարելի էր վարել։ Սրա մասին գիտեին բոլորը։ 1976-ի Գրան-պրիի օրը եղանակային պայմաններն անբարենպաստ էին։ Լաուդան առաջարկեց չեղարկել Գրան-պրին։ Նրա հակառակորդներն ընդդիմացան։ Լաուդան առաջատարն էր, ու նրանց կարծիքով՝ կորցնելու ոչինչ չուներ, դրա համար էլ ցանկանում էր չեղարկել Գրան-պրին։ Քվեարկության արդյունքում ի վերջո որոշվեց․ Գրան-պրին կկայանա։
Մեկնարկային մի քանի շրջաններից հետո Լաուդան որոշեց փոխել անվադողերը։ Եղանակային պայմանների պատճառով գրեթե բոլոր արշավորդները սկսել էին անձրևային անվադողերով։ Առջևում Լաուդայի թիմակից Ռագազոնին էր, որը շրջանցել էր թե՛ Լաուդային, թե՛ նրա հիմնական մրցակից Ջեյմս Հանտին։ Pit stop-ից հետո Լաուդան որոշեց արագանալ ու վերադարձնել իր կորցրած տեղը։ Սակայն շատ շուտով եղավ այն, ինչը ամբողջ կյանքում թողնելու էր իր հետքը Լաուդայի վրա։
Սարսափելի վթար, որը նկարագրելն ահավոր բարդ է։ Մանրամասները՝ տեսանյութում։
Գայ Էդվարդսը կարողացավ խուսափել բախումից Լաուդայի այրվող բոլիդի հետ, սակայն Հարալդ Էրթլն ու Բրետ Լանգերը չկարողացան արգելակել ժամանակին։ Նրանք բախվեցին Լաուդայի բոլիդին, կանգ առան ու փորձեցին հանել նրան այրվող մեքենայից։ Ուղղաթիռը Լաուդային մեծ այրվածներով տեղափոխեց հիվանդանոց։ Առաջիկա օրերին ու ժամերին նա պայքարում էր իր կյանքի համար։
«Հաջողությունից դու ընդհանրապես ոչ մի բան չես սովորում։ Ձախողումից կարող ես եզրակացություններ անել։ Դրանք կօգնեն քեզ թե՛ քո անձնական կյանքում, թե՛ կարիերայում»։
Սա Լաուդայի հանրահայտ խոսքերն են։ Վթարը իր սարսափելի հետքը թողեց ավստրիացի արշավորդի վրա։ Լաուդայի խոսքով՝ հիվանդանոցում գտնվելու օրերին ամենաբարդը ոչ թե այն ցավերն էին, որը նա զգում էր, այլ այն, որ նրա մրցակից Ջեյմս Հանտը մեկը մյուսի հետևից հաղթանակներ էր տանում։ Դա Լաուդային ավելի էր ցավեցնում։
Սարսափելի վթարից 42 օր անց Լաուդան վերադարձավ։ Բժիշկները կտրականապես դեմ էին սրան, բայց ավստրիացի արշավորդը վերադարձավ ու նստեց «Ֆերարիի» ղեկին Մոնցայում փառահեղ վերադարձ իրականացնելու համար։ Իր գլխավոր մրցակիցը՝ Ջեյմս Հանտը, այդ օրը բավականին շուտ դուրս մնաց արշավից։ Մինչդեռ Լաուդան, չնայած գլխի վիրակապերին ու ցավերին, ֆանտաստիկ էր այդ օրը։ Քչերին էր այդ օրը հետաքրքրում Ժակ Լաֆիտի հաղթանակը, կամ էլ հարթակի այլ արշավորդների անունները։ Այդ օրը բոլորը խոսում էին մեկ մարդու մասին։ Եվ այդ մարդը Նիկի Լաուդան էր, որը 42 օր առաջ սարսափելի վթարի էր ենթարկվել։ 42 օր անց նա հատեց եզրագիծը 4-րդ տեղով։ Ինչ էր սա, եթե ոչ մեծագույն չեմպիոնի վերադարձ։
Այդ տարի Ֆորմուլա 1-ի աշխարհի չեմպիոնի կոչումը նվաճեց Ջեյմս Հանտը։ Նա շրջանցեց Լաուդային ընդամենը 1 միավորով։ Ճապոնիայի Գրան-պրիում անձրևային եղանակին Լաուդան խուսափեց վարելուց, թեպետ հակառակ դեպքում կունենար մեծ շանս այդ տարի ևս Ֆ1-ի աշխարհի չեմպիոն դառնալու համար։ Լաուդան աշխարհի չեմպիոն դարձավ նաև 1977-ին և 1984-ին։ Մինչ այդ էլ հաղթել էր 1975-ին։
Ի դեպ, ովքեր ուզում են ավելին իմանալ Լաուդայի ու Հանտի դիմակայության ու այս պատմության մասին, խորհուրդ եմ տալիս դիտել ”Rush” ֆիլմը։ Իսկ մեր շարքը կշարունակվի։ Մենք դարձյալ կգնանք մարզական աշխարհի ամենահետաքրքիր պատմությունների հետևից, որպեսզի տեսնենք, թե ինչպես են մեծագույն չեմպիոնները ապացուցելու իրենց կարգավիճակը՝ շշմեցուցիչ վերադարձով։
Արամ Սահակյան