Եվրոպա լիգայի եզրափակիչում դժվար գտնվեր գեթ մեկ խելամիտ երկրպագու կամ մասնագետ (եթե նա Բերգամո քաղաքից չէ, իհարկե), որը ֆավորիտ կհամարեր «Ատալանտային» «Բայերի» հետ դիմակայությունում։ Իհարկե, մրցաշարի մեկնարկից առաջ այս թիմերի շանսերը գրեթե հավասար ցածր էին գնահատվում՝ օրինակ, «Լիվերպուլի» ֆոնին։ Բայց հաղթահարելով բոլոր մրցակիցների արգելքները, «ասպիրինավորներն» ու բերգամասկները հասան եզրափակիչ՝ միանգամայն տարբեր տրամադրությամբ ու կարգավիճակում։ «Ատալանտան» մրցաշրջանի ընթացքում հաղթահարեց լուրջ ճգնաժամը, իսկ «Բայերը» 51 խաղից բաղկացած անպարտելի շարք ձեռնարկեց։ Ով էլ հաղթեր այս զույգում, չեզոք երկրպագուները դժգոհ չէին մնա։ Մենք առանձնացրել ենք 3 կետ, որոնք դարձան վճռորոշ այս եզրափակիչի համար։
«Ատալանտայի» անհատական ու անհավանական պրեսինգը
Տարիներ առաջ Ջան Պիերո Գասպերինին նոր թրենդ մտցրեց ժամանակակից ֆուտբոլ։ Ավելի ճիշտ, վերակենդանացրեց ֆուտբոլային էլեմենտ՝ «անհատական պրեսսինգ» կոչվածը, որը մոդայիկ էր հատկապես Ա սերիայում 90-ական թվականներին։ Իհարկե, եղել են որոշակի ժամանակահատվածներ, երբ «Ատալանտան» մի փոքր փոխել է իր խաղաոճն ու հրաժարվել է դրանից, բայց հենց այն խաղում, որտեղ կար անհատական պրեսսինգի անհրաժեշտությունը․ Գասպերինին միացրեց «Turn ON» կոճակը, և իր ֆուտբոլիստները 90 րոպեում խեղդամահ արեցին անպարտելի «Բայերին»։
«Ասպիրինավորներին» շատ դժվար էր մտնել խաղի մեջ։ Ալոնսոյի ֆիրմային կարճ խաղարկումների վերջը տալիս էր հարձակման գծում ներգրավված հնգյակը։ Երբ գնդակի հետևից սեփական կիսադաշտ էր իջնում Վիրցը, նրա հետևից վազում էր «Ատալանտայի» կենտրոնական պաշտպաններից մեկը։ Երբ կարճ փոխանցումներով գրոհները չէին ստացվում, գործի էին դրվում երկար փոխանցումները և անհատական պայքարը, որտեղ նույնպես «Ատալանտան» անողոք էր։ «Ատալանտան» այս խաղում գրանցել է 21 խախտում։ Նկատենք, որ ավելի շատ խախտում Բերգամո քաղաքը ներկայացնող թիմը թույլ է տվել միայն 1 անգամ այս մրցաշրջանում։ Բայց այսքան խախտումները բնավ չեն խոսում այն մասին, որ «Ատալանտան» չէր հասցնում «Բայերի» հետևից։ Գասպերինիի թիմը ճիշտ ժամանակին մանր խախտումներ էր թույլ տալիս և կոտրում էր մրցակցի մանր գրոհների տեմպը։
Չի բացառվոււմ, որ «Ատալանտան» չկարողանար ցույց տալ այն ֆուտբոլը, որը ցանկանում էր, եթե մրցակիցը «Բայերը» չլիներ։ Պարադոքսալ է կարդացվում, բայց այդպես է։ Ե՛վ «Բայերը», և՛ «Ատալանտան» խաղում են միևնույն՝ 3-4-2-1 սխեմայով։ Այս մրցաշրջանում միայն 3 թիմ է կարողացել հակադարձել այդ սխեմային՝ «Ատալանտային» չհաշված (բայց այդ մասին՝ ստորև՝ մի քիչ հետո)։ Անհատական պրեսսինգի համար չկա ավելի հարմար տարբերակ, քան մրցակցի հայելանման սխեման։ Խաղում ամենակարևոր նշանակությունն ունեցավ երկու թիմերի միջին օղակում հանդես եկող ֆուտբոլիստների խաղը։ «Բայերի» միջին գիծը պահում էին Գրանիտ Ջական ու Էզեկիել Պալասիոսը։ Գասպերինին նրանց դեմ դուրս էր բերել Էդերսոն – Կոպմայներս զույգին։ Նրանք անմիջապես դիմավորում էին մրցակցին սեփական կիսադաշտից հեռու, ստիպում էին սխալվել, հաղթում էին մի շարք անհատական միկրոմենամարտերում, իսկ երբ մրցակցին հաջողվում էր գոնե 20 մետր առաջխաղացում գրանցել, անմիջապես նահաջում էին ու «մարդ էին բերում»՝ ի դեմս զորեղ թիմակիցների։
«Ատալանտայի» անհատական պրեսսինգը մսաղացի մեջ առավ նաև Ֆլորիան Վիրցին։ Աջ եզրում Դավիդե Ձապակոստան քրքրում էր Ալեքս Գրիմալդոյին։ Այս երկուսի խաղը չստացվեց, բայց առավել էական նշանակություն ունեցավ Ջակայի ու Պալասիոսի ձախողումը։ Ապակենտրոնացած Գրիմալդոյով ու Վիրցով բարդ է գրոհ կառուցել, այո, համաձայն ենք, բայց ապակենտրոնացած Ջակայով ու Պալասիոսով ֆուտբոլ խաղն անհնար է դառնում։ Որպես այս տողերի ապացույց՝ բերենք չոր թվեր ու փաստեր․ Պալասիոսի աչքի առաջ «Ատալանտան» խփեց առաջին գոլը, իսկ երկրորդը ծնվեց Ջակային շրջանցելուց հետո։
«Բայերի» վատագույն խաղն այս մրչցաշրջանում
Նախ սկսենք ամենակարևորից՝ «Ատալանտան» իր հաղթանակը տարել է միանգամայն արժանիորեն։ Մրցաշրջանի 52 հանդիպումից հենց այս մեկն էր «Բայերի» կատարմամբ վատագույնը։ Ո՞վ կարողացավ «Ատալանտայի» պես արժանի ոտք մեկնել «Բայերի» դեմ այս մրցաշրջանում։ Անուններից, գուցե, զարմանաք, բայց՝ «Շտուդգարտը», «Քարաբախը» և «Ռոման»։ Գնանք հերթով։
Նախ, հիշենք «Շտուդգարտին», որը «Բայերի» դեմ անցկացրեց, բառի ուղիղ իմաստով, անգերազանցելի 45 րոպե։ Առաջին շրջանի խաղում համանուն քաղաքի թիմը պարզապես ճմրթել էր Ալոնսոյի թիմին՝ բազմաթիվ գոլային պահեր, պրեսսինգի կայուն հաղթահարում, ուժեղ խաղ սեփական կիսադաշտում։ Առաջին կեսում «Շտուդգարտը» հաղթում էր 3-0 հաշվով, բայց երկրորդ խաղակեսում «Բայերը» սկսեց ճնշել ու հավասարեցրեց հաշիվը։ Դրանից առաջ կամ հետո ոչ մի թիմ չի կարողացել նման դոմինանտ ուժ լինել Խաբի Ալոնսոյի թիմի դեմ։ Այս խաղից զատ, ի դեպ, «Շտուդգարտն» ունեցել է ևս 2 հնարավորություն սխալն ուղղելու համար՝ Գերմանիայի գավաթի քառորդ եզրափակիչն ու առաջնության երկրորդ շրջանի հանդիպումը։ Երկու դեպքում էլ «Շտուդգարտը» բացել է հաշիվը, բայց երկու դեպքում էլ մնացել է առանց հաղթանակի։ Գավաթում «Բայերը» հաղթեց 3-2 հաշվով՝ հաղթական գոլը խփելով 90-րդ րոպեին, իսկ առաջնության երկրորդ շրջանի խաղում «Բայերը» պարտվում էր 0-2 հաշվով, բայց 90+6-ին լուսատախտակին վառեց 2-2 հաշիվը։
«Քարաբախը» «Բայերին» հաղթելու 4 հնարավորություն է ունեցել։ Երկու հանդիպում թիմերն անցկացրել են խմբային փուլում, ևս երկուսը՝ 1/8 եզրափակիչում։ Խաղի որակով լավագույն հանդիպումն այս թիմի համար եղել է փլեյ-օֆֆ փուլի առաջին հանդիպումը, որի ընթացքում «Բայերը» պարտվում էր 0-2 հաշվով հիմնականում հենց ուժեղ պրեսսինգի պատճառով։ Բայց Վիրցն ու Շիկը խաղի վերջում հետ բերեցին «Բայերին» խաղ։ Պատասխան խաղում նորից 2-0 հաշվով հաղթում էր «Քարաբախը», բայց, ի տարբերություն առաջին հանդիպման, «Բայերը» գտել էր մրցակցի հակախաղը ու կարողացավ շատ ավելի մեծ առավելությամբ հասցնել հաշիվը 3-2-ի։
Իսահակ Հինը՝ «Ատալանտայի» թաքնված հերոս
Դուք՝ ընթերցողներդ, հիմա կասեք՝ «ի՞նչ Հին, ի՞նչ նոր։ Կա Ադեմոլա Լուքման, որը հեթ-տրիկ է ձևակերպել»։ Գործնականում չեք սխալվի, բայց մենք փորձել ենք մի փոքր այլ տեսանկյունից նայել հարցին։ Իհարկե, ամեն դիրքում «Ատալանտայի» բոլոր ֆուտբոլիստները թոփ էին, եթե մենք խոսում ենք անհատական պրեսսինգի մասին, բայց Իսահակ Հինն անգերազանցելի էր, քանի որ նա ուներ եռակի բարդ խնդիր։ Հասկանանք՝ ինչու։
Շվեդ պաշտպանը եզրափակիչում ստիպված էր պայքարել 3 մրցակիցների դեմ տարբեր ժամանակահատվածներում։ Սկզբում Հինի մրցակիցը Ադլին էր։ Այնուհետև կենտրոնական գոտի իջավ նոր դեսանտ՝ ի դեմս Ֆլորիան Վիրցի։ Երկրորդ կեսում Հինն արդեն առճակատման էր դուրս եկել Բոնիֆասեի հետ։ Այսինքն՝ միանգամայն 3 տարբեր ֆուտբոլային կերպաներ՝ գերարագ վինգեր, ստեղծագործող հանճար և մաքուր կենտրոնական հարձակվող՝ ֆիզիկական լավ տվյալներով։ Հինը «խժռեց» բոլորին.
- Ադլիի հետ դիմակայության ամենակարևոր գործոնը դարձավ երկար տարածություններում նրա բարձր արագությունը։
- Վիրցի դեմ պայքարը դժվար էր, բայց շվեդ պաշտպանը նրան ստվերի պես հետապնդում էր ու թույլ չէր տալիս արագ կողմնորոշվել ու սրել խաղն իր փոխանցումներով։
- Բոնիֆասեի հետ պայքարում Հինին մնում էր զուտ առավելագույն անհարմարություն ստեղծել՝ թույլ չտալով դեմքով կանգնած դարպասին ընդունել գնդակը։ Հինը միշտ հասնում էր, ստիպում մրցակցին գնդակն ընդունել թիկունքով դարպասին, ինչը զգալիորեն գցում էր խաղի տեմպը։
Շվեդ ֆուտբոլիստը, կարծես, իդեալական պաշտպան է «Ատալանտայի» ֆուտբոլի համար։ Նա եկել է «Վերոնայից», որտեղ նույնպես բարձր են գնահատում անհատական պրեսսինգը: Այս գարնանը նա պարզապես ֆենոմենալ մարզավիճակ է հավաքել։ Եզրափակիչի ճանապարհին նա կարողացել է անջատել այնպիսի դեմքերի, ինչպիսիք են Դարվին Նունյեսն ու Պյեր-Էմերիկ Օբամեյանգը։
Բացի դրանից, նա նրբանկատորեն ընկալում է մրցակցի հարձակվողների տրամաբանությունը: Բայց այստեղ զարմանալու ոչինչ չկա. մինչև 21 տարեկանը Հինը խաղացել է…հարձակվողի դիրքում, նույնիսկ Շվեդիայի երիտասարդական թիմերում նա հասցրել է խաղալ «Նյուքասլի» հարձակվող Ալեքսանդր Իսակի հետ։ Խաղը գերազանց կարդալու ունակությունը՝ գումարած անհատական պրեսսինգի համար աստվածատուր տվյալները, նրան դարձնում են հրեշ Գասպերինիի համակարգի համար։
Այո, եզրափակիչում եղան նաև այլ հերոսներ՝ Ադեմոլա Լուքմանը հեթ-տրիկ գրանցեց՝ խփելով մեկը մեկից շքեղ գոլեր։ Մասնագետների կարծիքով, առավել քան արժանի է գովեստի խոսքերի հենակետային Էդերսոնը, որը միջին գծում բետոնել էր ամեն ինչ։ Ամբողջ մրցաշրջանի համար արժե հիշատակել Շառլ դե Կետելարեին, որը «Միլանում» խայտառակ ֆեյլելուց հետո եկավ Բերգամո ու անճոռնի ճուտիկից վերածվեց չքնաղագեղ կարապի՝ դառնալով թիմի առանցքային ֆուտբոլիստը միջին ու հարձակման գծում։
Բայց այս ամենը երբեք ու երբեք չէր լինի առանց Ջան Պիերո Գասպերինիի։ Նրա մասին դեռ առանձին հոդված լույս կտեսնի, բայց այս պահին արժանին մատուցենք 66 տարեկան ծերուկին, որը համբերատար գտնվեց, 8 տարվա ընթացքում ստեղծեց այս «Ատալանտան», հաղթահարեց բոլոր խնդիրները, հասավ ՉԼ քառորդ եզրափակիչ, քիչ էր մնում անցներ ՊՍԺ-ին։ Հենց Գասպերինին «Ատալանտան» դարձրեց Ա սերիայի թոփ թիմ։ Ժամանակին «Ատալանտան» համարվում էր Ապենինյան թերակղզու համեստ ու միջակ ակումբ, իսկ հիմա այն բրենդ է, որը պատմություն կերտեց ու Լևերկուզենից ժամանած հերոսներին ու մեզ բոլորիս ապացուցեց մի պարզ ճշմարտություն՝ լավից լավը կա, ամենալավից ամենալավն էլ կա։
Ռոբերտ Գասպարյան