Լրագրողի աշխատանքն ամենաբարդ, ամենահաճելի ու, միևնույն ժամանակ, ամենաանշնորհակալ գործն է։ Մանավանդ, երբ ամեն անգամ լրագրողը սեփական միջոցներով, սեփական նյարդերի ու ազատ ժամանակի հաշվին լուսաբանում է իրադարձություն, որը կհետաքրքրի հաշված մարդկանց, իսկ մեծամասնությունն այդ լրագրողներին կասի՝ «ինչի՞դ է պետք, նստեիր տանը, վայելեիր քեզ համար քո կիրակին»։ Նման դեպքերում իր գործը սիրող մարզական լրագրողն ավելի է ոգևորվում, թևավորվում՝ նոր սխրանքների հետևից գնալու համար։ Մեր գործընկեր Դավիթ Մարտիրոսյանը լրագրողական սխրանքներ գործելու անվիճելի առաջատար մարտիկներից էր։
Դավիթը հայկական ֆուտբոլի նվիրյալ է։ Լինելով լեգենդար մարզական մեկնաբան Սուրեն Բաղդասարյանի թոռը, «ֆուտբոլ+» շաբաթաթերթի անփոխարինելի խմբագիր Աշոտ Մարտիրոսյանի որդին՝ Դավիթը չէր կարող չսիրահարվել հայկական ֆուտբոլին։ Նրա համար չկար միջանկյալ խաղ, նրա համար չկար Հայաստանի առաջնությունում խաղ, որի վրա կարելի էր աչք փակել, չգնալ, չլուսաբանել։ Իր առաջին հարցազրույցներից մեկում Դավիթն ասել է, որ ֆուտբոլն իր թմրանյութն է։ Ինչպես յուրաքանչյուր լրագրող՝ գործող, նախկին, թե ներկա, ամեն ինչ սկսել է մի ֆուտբոլիստի հանդեպ անբացատրելի սիրուց ու հարգանքից։ Դավիթի պարագայում դա Կրիշտիանու Ռոնալդուն էր։ Երևանում 2007-ին նրանց հանդիպումը դրեց ապագայում անհասանելի թվացող հորիզոնների հաղթահարման նապատակների սկիզբը։
Դեռևս 2012 թվականին, երբ Դավիթը 15 տարեկան էր, երբ նույնիսկ դպրոցը չէր ավարտել, տարբեր ճանապարհներ էր փնտրում այս կամ այն միջոցառումը լուսաբանելու համար։ Ձգտող մարդու առաջ դուռ փակելը ժամանակի անիմաստ վատնում է. միևնույնն է՝ նա պատուհանից ներս կմտնի։ Միշտ կյանքով լեցուն Դավիթին հնարավոր չեղավ կանգնեցնել նաև Իտալիայի հետ երևանյան առաջին հանդիպման նախախաղային ասուլիսին։ Դավիթը ասուլիսների սրահում նստած ամենաերիտասարդ ներկայացուցիչն էր, բայց հարցերը ձևակերպում էր շատ հստակ ու դիպուկ։
Ասուլիսից հետո լրագրողներին տրվեց հնարավորություն հետևելու Իտալիայի ընտրանու բաց մարզմանը։ Առաջին անգամ վերջին տարիների ընթացքում մեր երկիր էր ժամանել նման կարգի հավաքական։ Բնականաբար, բացի մարզմանը հետևելուց ու ռեպորտաժ պատրաստելուց, կար հսկայական ցանկություն լուսանկարվելու Բուֆոնի, Բալոտելլիի, Պիռլոյի ու մնացածների հետ։ Հանկարծ բոլորին մոտեցավ Դավիթը և զայրացած հայտարարեց. «Բալոտելլիի քիթը շատ ցցած է։ Մոտեցա լուսանկարվելու խնդրանքով, մի կողմ հրեց ու բղավեց «after, after»։ Այ, կտեսնեք՝ Բալոտելլին վաղը չի խաղալու կամ խաղալու ընթացքում մի բան լինելու է»։ Չեք հավատա՝ այդպես էլ եղավ. Բալոտելլին այդ օրը երևանյան սառը օդից մրսեց, հիվանդացավ ու հաջորդ օրը դաշտ դուրս չեկավ։ Այ, եթե Դավիթի հետ նման կերպ չխոսեր՝ գուցե և ամեն ինչ այլ կերպ դասավորվեր ինչպես այդ խաղում, այնպես էլ կարիերայում…
Դավիթն իր ուսումը ստացել է ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում, որտեղ խորացրել է իր՝ առանց այն էլ հարուստ ու խորը գիտելիքները մեր ոլորտում։ Ունենալով լավ կապեր, Դավիթը կարող էր հանգիստ աշխատանք գտնել որևէ մարզական կայքում կամ տեղափոխվել արտերկիր սովորելու և աշխատելու։ Սակայն Դավիթը հայկական ֆուտբոլի նվիրյալ էր ու առաջինը, որ նա արեց, սկսեց աշխատել «Ֆուտբոլ+»-ում։ Դավիթի համար հայկական ֆուտբոլի լուսաբանումը նույնքան կարևոր էր, որքան քեզ համար, հարգելի ընթերցող, օդ շնչելը կամ ջուր խմելը։ Ընդ որում, բացարձակ էական չէ՝ լուսաբանումն ինչ ֆորմատով կլինի՝ լուսանկարիչ, օպերատոր թե լրագրող։
Օրեր էին լինում, երբ Դավիթը Հայաստանի առաջնության մի հանդիպմանը ներգրավվում էր որպես օպերատոր ու լուսանկարիչ, այնուհետև վազում մյուս մարզադաշտ, խաղին հետևում որպես լրագրող և մասնակցում հետխաղային ասուլիսին։ Բոլոր խաղերին Դավիթը ուսին դրած տանում էր եռոտանիները, մի ձեռքում պահում էր համակարգչի պայուսակը, մյուսում՝ տեսախցիկը։ Այդպիսին էր Դավիթի առօրյան։
Ժամանակի ընթացքում հայկական լրագրությունը զարգացավ, մեր բառապաշար մտավ «Էքսկլյուզիվ» կամ «բացառիկ» արտահայտությունը։ Դավիթի համար նման բառեր գոյություն չունեին։ Հայաստանի ազգային հավաքականի յուրաքանչյուր հանդիպումից հետո, երբ լրագրողներով հավաքվում էինք մեդիա սենյակում աշխատելու, ամենքը հանում էր իր ձայնագրությունները, դնում ակաջակալները և լուռ վերծանում էր կամ մոնտաժում էր այն, ինչ հասցրել էր ձայնագրել խառը գոտում։ Ամենավերջում հայտնվում էր Դավիթը ու բարձր-բարձր հայտարարում էր. «Ժողովուրդ, այս ինչ ֆուտբոլիստի հետ հարցազրույց եմ արել, ո՞վ կուզի՝ տրամադրեմ»։
Լինում էին դեպքեր, երբ մեդիա սենյակում լրագրողներից մեկն ասում էր, որ իր ձայնագրության մեջ տեխնիկան թերացել է, լավ չի ձայնագրվել, խոտանով է եղել, և հարցազրույցի ինչ-որ հատված չի լսվում։ Դավիթը չէր սպասում մինչև մեր մյուս գործընկերները առաջարկեին օգնություն. նա առաջինն էր արձագանքում՝ «Ո՞ր կտորն է, ո՞ր մասը չունես, ասա՝ կտամ»։
Դավիթը շատ էր հարգում ընկերության գաղափարը։ 2019-ին, երբ Իտալիան նորից ժամանել էր Երևան, պատվիրակության կազմում էր նաև լեգենդար Պաոլո Ռոսսին՝ 1982 թվականի աշխարհի չեմպիոնը։ Նրա գալու մասին լրագրողական շրջանակում մարդ չգիտեր։ Ռոբերտո Մանչինիի նախախաղային ասուլիսից հետո լրագրողական սենյակում հերթական լուռ աշխատանքային երեկոն եռում էր, երբ Դավիթը մտավ ներս ու բղավեց՝ «Ժողովուրդ, Պաոլո Ռոսսին ներքևում կանգնած է, հարցազրույց եմ վերցրել, ով է ուզում՝ իջեք ձայնագրեք»։ Դավիթը կարող էր լուրը տեղադրել իր մոտ՝ որպես բացառիկ հարցազրույց, բայց գերադասեց, որ մեզանից յուրաքանչյուրը ևս վայելի հնարավորությունը զրուցելու լեգենդար չեմպիոնի հետ։
2018-ին էլ, երբ Երևան էր ժամանել Աշխարհի հավաքականը ընկերական հանդիպման շրջանակում, Դավիթը դաշտում կարճ հարցազրույց վերցրեց արգենտինացի լեգենդար հարձակվող Գաբրիել Բատիստուտայի հետ։ Ժամանակի սղության պատճառով ես չհասցրի անել հարցազրույց։ Երեկոյան, երբ աշխատում էինք, Դավիթը մոտեցավ ինձ և ասաց։ «Ռոբ, Բատիստուտան լեգենդար հարձակվող էր, իր հետ այսպես թե այնպես զրուցելու էի, բայց ես առաջնահերթ արեցի՝ մտածելով քո մասին, հիշելով, թե որքան ես սիրում դու նրան, քեզ համար էլ եմ արել»…։
Դավիթի սերը հայկական ֆուտբոլի հանդեպ արտացոլվեց նաև նրա երկրորդ աշխատանքում։ Նրա հայրը՝ Աշոտ Մարտիրոսյանը, բացի «Ֆուտբոլ+» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր լինելուց, նաև «Միկա» ՖԱ-ի մամուլի քարտուղարն էր։ Բնականաբար, Դավիթը առավոտից երեկո ակումբի հետ էր, հետևում էր խոսնակի անթերի աշխատանքին, սովորում էր հմտությունները։ Տարիներ անց, երբ Դավիթը զորակոչվեց ՀՀ ԶՈՒ, Դավիթը սկսեց Կապանից հեռավար աշխատել «Գանձասար-Կապան» ՖԱ-ում, որտեղ աշխատանքի էր անցել նաև Աշոտ Մարտիրոսյանը։ Հավաքելով անհրաժեշտ փորձ ու գիտելիքներ՝ Դավիթը աշխատեց «Ուրարտու» ֆուտբոլային ակումբում՝ նախ որպես Մեդիայի և հասարակայնության հետ կապերի բաժնի ղեկավար, Գործադիր տնօրեն, այնուհետև Կոմերցիոն հարցերով փոխտնօրեն։ Աշխատելու ընթացքում Դավիթն օր ու գիշեր աշխատում էր ակումբի թանգարանի ստեղծման վրա։ Գործընկերների խոսքով՝ Դավիթը նույնիսկ գիշերում էր ակումբում՝ րոպե առաջ աշխատանքն ավարտին հասցնելու համար։
Ժամանակի ընթացքում Դավիթը փոխեց ակումբային գրանցումը՝ տեղափոխվելով «Փյունիկ» և զբաղեցնելով գլխավոր քարտուղարի պաշտոնը։ Դրան զուգահեռ, Դավիթը, լինելով չափազանց ընթերցասեր, սկսեց համագործակցել «Նյումեգ» հրատարակչության հետ։ Նախ գրեց Զլատան Իբրահիմովիչի կենսագրական բեսթսելլերի նախաբանը, այնուհետև Սուրեն Բաղդասարյանի հետ համատեղ հեղինակեց «Արարատ 73. Հայկական ֆուտբոլի ոսկեդարը» գիրքը՝ նվիրված հայկական ֆուտբոլի պատմության ամենափառահեղ հաղթանակին։
Դավիթի սերը հայկական ֆուտբոլի հանդեպ ուղիղ կապ ունի հայրենիքի հանդեպ տածած անբացատրելի սիրո հետ։ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Դավիթը մեկնեց առաջնագիծ սեփական կամքով, քանի որ կրտսեր եղբայրը` Լևոնն արդեն այնտեղ էր` միասին պահելու մեր երկրի սահմանը։ Օրերով նրա հետ կապ պահել չէր հաջողվում, բայց ժամանակ առ ժամանակ նա հայտնվում էր, ասում էր, որ ամեն ինչ լավ է լինելու, ժպտում էր ու մեզ էլ էր հորդորում ժպտալ։ Ռազմի դաշտում Դավիթը ստացավ բեկորային վնասվածք ոտքի հատվածում, բայց այդպես շարունակեց կռվել։
Վերադառնալուց հետո դժվարանում էր քայլել, բայց ինչպես և միշտ, ուժ գտավ իր մեջ հաղթահարելու բոլոր դժվարությունները՝ ֆիզիական և հոգեբանական՝ սրտի ցավը, ու առաջինը, որ արեց՝ գնդակը վերցրեց իր ձեռքը և սկսեց «21» խաղալ։ «Կարոտել էի գնդակը», — ասում էր Դավիթը։
Դավիթի տեղը լրացնելը հայկական ֆուտբոլում ու հայկական ժուռնալիստիկայում որևէ մեկը չի էլ փորձի, որովհետև դա անհնար է։ Իր գործով ու գործի հանդեպ վերաբերմունքով Դավիթը սահմանել է շատ բարձր նշաձող, որին մենք բոլորս պետք է ձգտենք։ Հայկական ֆուտբոլն ու մարզական լրագրությունը պիտի ապրի ու զարգանա՝ ի պատիվ իր գործի նվիրյալ Դավիթ Մարտիրոսյանի….
Լույսերի մեջ մնաս, մեր թանկագին ընկեր…
Ռոբերտ Գասպարյանի և Armsport-ի խմբագրակազմի անունից