Միացնում եմ PS4-ը․․․ անջատում լույսը, տեղավորվում բազմոցին, սենյակում միայն ես եմ և համակարգչային խաղի անլար վահանակը։ Ընտրում եմ իմ թիմը, որոշում կազմը և սկսում խաղալ․․․ Երբեմն այդպես են անցնում իմ երեկոները՝ բավականին ծանր աշխատանքային օրվանից հետո։ Ու դեռ մեկ-երկու տարի առաջ, ես պատկերացում էլ չունեի, թե ինչ մեծ խաղային ինդուստրիա է իրենից ներկայացնում կիբերսպորտը․․․
Մի քանի օր առաջ կայացավ UEFA eEURO 2020-ի (կիբերֆուտբոլ) որակավորման փուլի վիճակահանությունը: ՈւԵՖԱ-ի կողմից անցկացվող այս առաջնությանը Հայաստանի ներկայացուցիչները կմասնակցեն առաջին անգամ։ Մեր կիբերհավաքականն ընդգրկվել է J խմբում, որտեղ մրցակիցներն են՝ Բելգիայի, Չեխիայի, Ֆրանսիայի, Կիպրոսի և Խորվաթիայի ներկայացուցիչները:
UEFA eEURO 2020-ին մասնակցում են ՈւԵՖԱ-ի անդամ բոլոր ֆեդերացիաները։ Հայաստանի հավաքականը ձևավորվել է դեկտեմբեր ամսին, երբ անցկացվեց Efootball Pes 2020 կիբերֆուտբոլի Հայաստանի առաջին առաջնությունը։ 128 մասնակիցների պայքարում հաղթեց Ռոբերտ Ալավերդյանը։ Առաջին քառյակում տեղ զբաղեցրեցին․
1. Ռոբերտ Ալավերդյանը (Երևան)
2. Արմեն Նիկոլյանը (Գյումրի)
3․ Գևորգ Արտենյանը (Երևան)
4․ Շահե Շահինյանը (Գյումրի)
Հենց այս քառյակն էլ հանդիսանում է EFootball PES2020 կիբերֆուտբոլի Հայաստանի հավաքականը, որը 2020 թ. գարնանը կմասնակցի UEFA eEuro2020 մրցաշարի որակավորման փուլին:
«Մեր խումբը բավականին ուժեղ է ստացվել։ Ֆրանսիայի հավաքականը խմբի ֆավորիտն է, որի կազմում հանդես են գալիս բացառապես պրոֆեսիոնալ կիբերսպորտսմեններ: Ուժեղ են նաև Բելգիայի և Խորվաթիայի հավաքականները, որտեղ այս մարզաձևը բավականին զարգացած է»-, ArmSport-ի հետ զրույցում նշում է Հայաստանի կիբերֆուտբոլի հավաքականի մենեջեր Արսեն Զաքարյանը։ Ըստ Զաքարյանի, կիբերֆուտբոլը Հայաստանում, Կիպրոսում և Չեխիայում, կարելի է ասել, գտնվում են միևնույն հարթության վրա։
UEFA eEuro2020 մրցաշարի որակավորման փուլի հանդիպումները կկայանան հետևյալ ֆորմատով․
🎮 Ամեն հավաքական կանցկացնի 10 հանդիպում՝ 2-ական հանդիպում խմբի 5 ներկայացուցիչներից յուրաքանչյուրի հետ։
🎮 Ամեն հանդիպմանը մասնակցելու է մեկ խաղացող։ Հավաքականի 4 ներկայացուցիչներից յուրաքանչյուրը առնվազն պետք է անցկացնի մեկ հանդիպում։
🎮 Խմբում առաջին տեղը զբաղեցրած հավաքականը ստանալու է Եվրո-2020-ի ուղեգիր։ 2-րդ տեղ զբաղեցրած հավաքականները կխաղարկեն Եվրոյի ուղեգիրը արդեն փլեյ-օֆֆում։
Բոլոր հանդիպումները կկայանան օնլայն։ Թե որ հանդիպմանը ով կմասնակցի՝ դա հավաքականի ներկայացուցիչները կորոշեն տեղում։ «Շատ կարևոր է կիբերսպորտսմենի փորձը, տվյալ պահին նրա տրամադրվածությունը, հոգեբանորեն պատրաստ լինելը, խաղը տևում է 10 րոպե, և ամեն վայրկյանը շատ կարևոր է»,- նշում է Արսեն Զաքարյանը։ Նա նաև ավելացրեց, որ տղաները ընկերական խաղեր կանցկացնեն ԱՊՀ երկրների հավաքականների ներկայացուցիչների հետ՝ փորձ ձեռք բերելու համար։
Կիբերսպորտը ԱՊՀ-ի տարածքում և աշխարհում
Հեղինակավոր Forbes պարբերականը վերջերս անդրադարձել է կիբերսպորտին ԱՊՀ տարածքում։ Forbes-ի նոր վարկանիշում ընդգրկվել են կիբերսպորտսմեններ, ղեկավարներ, թիմերի սեփականատերեր և ներկայացուցիչներ էլեկտրոնային սպորտի ոլորտի, որի ծավալը հետխորհրդային տարածքում գնահատվում է տասնյակ միլիոնավոր դոլարներ:
2018-ի վերջին Ռուսաստանում էլեկտրոնային սպորտի շուկայի չափը գնահատվել է 12,6 միլիոն դոլար (PwC գնահատմամբ) և 45 միլիոն դոլար (PayPal և SuperData գնահատմամբ): PwC- ը կանխատեսում է, որ մինչև 2023 թվականը էլեկտրոնային սպորտի շուկան կաճի միջինը տարեկան գրեթե 20%-ով:
Ըստ NewZoo-ի, 2018-ին 22 միլիոն մարդ Ռուսաստանում կիբերսպորտի հեռարձակումներ է դիտել. սա Չինաստանից և Միացյալ Նահանգներից հետո աշխարհում երրորդ ցուցանիշն է: Այնուամենայնիվ, կա ավելի համեստ գնահատական Nielsen Sports-ից`10 միլիոն հետևորդ:
Ըստ PwC-ի, ռուսական կիբերսպորտի զարգացման հիմնական շարժիչը հովանավորներն են: Վերլուծաբանները նշում են, որ հովանավորների ներդրումները կազմում են շուկայի ընդհանուր եկամուտների ավելի քան մեկ երրորդը:
Իսկ աշխարհո՞ւմ․․․ պարզապես նայեք FaZe Clan-ին: Սա վաղուց արդեն ոչ թե պարզապես մի կիբերթիմ է, այլ լիարժեք ընկերություն, որը մասնագիտացած է տեսախաղերի և ավելի լայն ժամանցի արդյունաբերության վրա: Նրանք ավելի շատ բաժանորդներ ունեն սոցկայքերում (19 մլն), քան շատ ֆուտբոլային ակումբներ։
2019-ին կիբերսպորտի գլոբալ ինդուստրիայի եկամուտը հասել է 1,1 մլրդ դոլարի, ինչը 27 տոկոսով ավելի է, քան 2018-ին: Եկամուտների 40 տոկոսը բաժին է ընկնում Հյուսիսային Ամերիկային:
Կիբերֆուտբոլը Հայաստանում
Հայկական կիբերսպորտը, թերևս վստահաբար, կարող ենք ասել, որ միլարդներով չափվող ինդուստրիայի եկամուտներում մասնաբաժին չունի: Ավելին՝ Հայաստանում այսօր ակտուալ է խոսել թերևս միայն կիբերֆուտբոլի մասին և ոչ թե ընդհանուր կիբերսպորտի։ Ինչո՞ւ․․․ բացի կիբերֆուտբոլից հայկական կիբերսպորտի մասին տեղեկություններ գրեթե չկան. գեյմերների մեծ մասը հիմնականում հենց կիբերֆուտբոլով է զբաղվում։ Ինչ վերաբերվում է Հայաստանում կիբերֆուտբոլի տարածվածությանը, ըստ Զաքարյանի, այն բավականին զարգացած է Հայաստանում։ 2010 թ․-ից անցկացվում են սիրողական մրցաշարեր, մասնակիցների ներգրավվածությունը մեծ է, և Հայաստանում բավականին շատ են կիբերֆուտբոլով զբաղվողները։ «Սակայն այդ ամենը սիրողական մակարդակի վրա է, առկա է միջազգային խաղերի փորձի պակաս, մենք չունենք պրոֆեսիոնալ խաղացողներ, ովքեր ունեն պայմանագրեր պրոֆեսիոնալ թիմերի հետ»,- ավելացնում է Արսեն Զաքարյանը։ Եվրոպայում պրոֆեսիոնալ մակարդակի մրցաշարեր անցկացվում են 10-15 երկրներում։ Իսկ մնացած երկրներում, ինչպես և Հայաստանում, կիբերֆուտբոլը դեռ սիրողական մակարդակի է։ Հայազգի պրոֆեսիոնալ խաղացողներ, իհարկե, կան, բայց հանդես են գալիս արտասահմանյան թիմերում։
UEFA eEuro2020 մրցաշարի որակավորման փուլի հանդիպումները մեր կիբերսպորտսմենների առաջին միջազգային խոշոր փորձն է: Դրական արդյունքները թերևս կարող են Հայաստանում կիբերսպորտի զարգացման համար նոր և պրոֆեսիոնալ դաշտ տեղափոխող նախադրյալներ ստեղծել:
Վար Բաբայան
