Մրցակցային թիավարման Հայաստանի կարկառուն ներկայացուցիչներից մեկը Հայկ Գասպարյանն է: Նա ոչ միայն Հայաստանի բազմակի չեմպիոն է, այլև ՀՀ սպորտի ճանաչված վարպետ. կոչում, որը շնորհվում է միայն կարգապահության, կատարողականության և ազգային հպարտության բարձրագույն չափանիշները մարմնավորող մարզիկներին։
ArmSport-ը զրուցել է Գասպարյանի հետ:
«Ջուրը քեզ ամեն ինչ է սովորեցնում»
Գասպարյանի մուտքը կայակավարություն պատահական չէր, դա բնազդային էր։ «Ես շատ վաղ տարվեցի ջրով», — ասում է նա: «Դա պահանջում էր և՛ ուժ, և՛ նվիրում։ Դու չես կարող հաղթել դրան, դու սովորում ես շարժվել դրանով, դրա միջով»:
Այս հարաբերությունը ձևավորեց նրա մարզման փիլիսոփայությունը՝ օգտագործել շարժման գիտությունը, սակայն միաժամանակ զգայուն մնալ բնության անկանխատեսելիության հանդեպ։ Տարիների ընթացքում Գասպարյանը կերտեց տեխնիկական վարպետության բացառիկ զինանոց՝ հղկված հարվածային հաջորդականություն՝ նախատեսված դիմացկունության սպրինտների համար, շրջման առաջադեմ տեխնիկա՝ ուժեղ քամու պայմաններում, և շնչառության վերահսկում՝ հատուկ բարձրադիր լճերի համար։
Հայկ Գասպարյանը 2009 թվականից մասնակցել է ՀՀ կանոե սպրինտի ազգային առաջնություններին և գրեթե յուրաքանչյուր տարի արժանացել է մեդալների։ 2018 թվականը նշանավորվեց նրանով, որ նա տարբեր անվանակարգերում նվաճեց երեք ոսկե և մեկ արծաթե մեդալ։ Գասպարյանը մասնակցել է նաև միջազգային կանոե սպրինտի մրցումներին և առաջնություններին՝ յուրաքանչյուր տարի նվաճելով բազմաթիվ ոսկե և արծաթե մեդալներ։ Նրա միջազգային հաջողությունները սկսվել են դեռևս 2009 թվականին Վրաստանում կայացած կանոե սպրինտի միջազգային մրցաշարից, որտեղ նա արդեն իսկ գրանցեց մեկ ոսկե և մեկ արծաթե մեդալ, այնուհետև շարունակեց հանդես գալ ռեկորդային ելույթներով։
Սևանի անցումը՝ առաջինը պատմության մեջ
Հայկ Գասպարյանի մարզական կարիերան ամբողջական չէր լինի առանց հիշատակելու այն ձեռքբերումը, որը 2017 թվականին զարմացրեց Հայաստանի մարզական համայնքին. նա միայն հատել է Սևանա լիճը կայակով:
Սևանա լիճը՝ Հայաստանի խորհրդանշական ջրային ռեսուրսներից ամենանշանակալին, ոչ միայն հսկայական է, այլև անկայուն։ Գտնվելով ծովի մակերևույթից մոտ 2 կիլոմետր բարձրության վրա՝ այն աշխարհում ամենամեծ բարձրադիր քաղցրահամ լճերից մեկն է՝ հայտնի հանկարծակի ուժգին քամիներով, ուժեղ ստորջրյա հոսանքներով և ջերմաստիճանի կտրուկ անկումներով, որոնք փորձության են ենթարկում նույնիսկ ամենափորձառու մարզիկներին։
Գասպարյանը երկարատև և ինտենսիվ մարզումներով էր պատրաստվում՝ մոդելավորելով բաց ջրի դիմադրությունը, ցրտահարության վտանգը և երկարատև մեկուսացումը։ Նրա անցումը տևել է ժամեր՝ ուղեկցվելով ծանր ալիքներով ու թթվածնի պակասով։ Դեռ ոչ ոք չէր արել այդպիսի բան։ Եվ մինչ օրս ոչ ոք չի արել։ «Ես ուզում էի ինչ-որ բան ապացուցել,» — ասում է նա։ «Ոչ միայն ինձ, այլև յուրաքանչյուր հայ մարզիկի, ում երբևէ ասել են, թե մենք չափազանց փոքր երկիր ենք՝ մեծ հաջողությունների համար»։
Անդամ, Մենթոր, մրցավար
Գասպարյանի՝ Հայկական թիավարության և Կանոեի Ազգային Ֆեդերացիայի լիիրավ անդամի կարգավիճակը վկայում է սպորտին ամբողջ կյանքում նվիրումով ծառայելու մասին՝ անկախ անձնական մրցանակներից։
Նա բազմիցս հանդես է եկել որպես մրցավար՝ ներառյալ երիտասարդական ազգային առաջնություններում և տարածաշրջանային ընտրական մրցումներում։ Նրա որոշումները հարգանքի են արժանանում, իսկ դատողությունը ճշգրիտ է։ Երիտասարդ մարզիկները նրան հաճախ դիմում են ոչ միայն մարզչական խորհրդի, այլև ազնվության համար։ «Երբ ես եմ դատավորը, հիշում եմ՝ որքան մեծ նշանակություն ունի յուրաքանչյուր վայրկյանը։ Արդարությունը պարզապես կանոն չէ, դա պատասխանատվություն է»։
Թիավարելով դեպի տուրիզմ. “Kayaking369Armenia”-ի ծնունդը
Եթե Հայկ Գասպարյանի մարզական ժառանգությունն ավարտվեր միայն մեդալներով ու դիմացկունության ռեկորդներով, արդեն իսկ բավական կլիներ նրա տեղը հայկական սպորտի պատմության մեջ ամրագրելու համար։ Սակայն Հայկի տեսլականը մրցումներից այն կողմ էր։ Նա տեսավ ավելի մեծ հնարավորություն՝ կայակավարությունը դարձնել հասանելի ոչ միայն մարզիկների, այլև ճանապարհորդների, արկածասերների և բնության սիրահարների համար։ Այդ տեսլականից ծնվեց «Kayaking369Armenia» նախագիծը։
Kayaking369Armenia-ն դարձավ առաջին ընկերությունը Հայաստանում, որն հաջողությամբ ինտեգրեց կայակավարությունը երկրի զարգացող տուրիստական տնտեսության մեջ։ Դա պարզապես բիզնես նախագիծ չէր. այն նորարար նախաձեռնություն էր, որը բացեց Հայաստանի լճերն ու գետերը փորձառական տուրիզմի համար՝ մի ձևաչափով, որը մինչ այդ երբեք չէր իրականացվել։
«Ես հասկացա, որ մարդիկ գալիս են Հայաստան՝ տեսնելու մեր լեռները, վանական համալիրները, համեղ խոհանոցը… բայց՝ ոչ ջուրը։ Դա պետք է փոխվեր»,- պատմում է նա։
Kayaking369Armenia-ն ոչ միայն ներկայացրեց նոր բացօթյա զբաղմունք, այլև վերաիմաստավորեց Հայաստանի ինքնությունը՝ որպես արկածային տուրիզմի ուղղություն։ «Հարցը շահույթ ստանալը չէր: Աշխարհին պետք է ցույց տալ, որ Հայաստանը պարզապես հին երկիր չէ։ Այն կենդանի է, շարժման մեջ է և բաց է հայտնագործության համար՝ հենց ջրի մակարդակից»։
Վերջին մտքերը․ «Հանդարտություն փոթորկից հետո»
Երբ նրան հարցնում են՝ ի՞նչն է նրան շարունակելու ուժ տալիս, Հայկ Գասպարյանը մի պահ լռում է։ «Մրցապայքարից հետո, կամ օրինակ՝ Սևանի նման անցումից հետո, լինում է հանդարտության մի պահ։ Մկաններդ ճչում են, աշխարհը՝ լռում, ու դու գիտակցում ես, որ արել ես մի բան, որը ոչ ոք հնարավոր չէր համարում։ Այդ զգացումը… արժե ամեն ինչ»։
Թե՛ կանոեում, թե՛ պատվո հարթակում, թե՛ մրցավարական սեղանի կողքին նա մնում է կարգապահ, հեռատես և անաչառ։ Նրա ձեռքբերումները ոչ միայն ճանաչվել են, այլև նպատսել է մարզաձևի զարգացմանը Հայաստանում։
——
Հարցազրույցը՝ Նարե Հովհաննիսյանի
