Այսօր մարզական լրագրողի միջազգային օրն է: Մարզական լրագրությունը տարբերվում է լրագրության մյուս ոլորտներից, իզուր չէ, որ մեր մասնագիտական տոնը նշվում է առանձին օրով։ Մարզական լրագրողների օրվա առթիվ հաճելի անակնկալ է մատուցել շախմատիստ, Հայաստանի բազմակի չեմպիոն, գրոսմայստեր Մարիա Գևորգյանը: 25-ամյա Մարիա Գևորգյանը, ով մարզական լրագրող Դերենիկ Գևորգյանի թոռնուհին է, հարցազրույց է ունեցել մարզական լրագրողների հետ, որը ներկայացնում ենք ստորև.
Աշխարհում կան հազարավոր մարզաձևեր և գեղեցիկ, ապշեցնող մարզական իրադարձություններ։ Շնորհիվ մարզական լրագրողների օպերատիվությանը, անկողմնակալությանը և տաղանդին՝ այս ամենը շատ արագ մատուցվում է աշխարհի՝ սպորտի լուրերին սպասող միլիոնավոր երկրպագուներին։ Իսկ թե ինչ են զգում և մտածում հենց իրենք ՝ լրագրողները, այսօր որոշեցի ինքս ստանձնել նրանց դերը և զրուցել մարզական լրագրողներից մի քանիսի հետ։
Ինչպե՞ս սկսվեց մարզական լրագրողի գործունեությունը
Հայաստանի մարզական ամենափորձառու լրագրողներից՝ Կարեն Գիլոյանը հիշում է․ «1995 թվականին սկսել եմ աշխատել Հայաստանի Հանրային հեռուստատեսության «Նորք» ալիքում՝ որպես լուրերի լրագրող։ 1996 թվականի սեպտեմբերից տեղափոխվել եմ Սպորտի բաժին։ Ի դեպ, առաջին լուսաբանած մրցումս եղել է շախմատի 32-րդ Օլիմպիադան։ Հենց դրանով է Սլավա Սարգսյանն ինձ գայթակղել ու տարել սպորտի բաժին»։
Մարզական մեկնաբան, հեռուստալրագրող Գրիգոր Ավետիսյանը նկատում է․«Ինչպես յուրաքանչյուր մարզական լրագրող, այնպես էլ ես, չէի կարող սկսել մարզական լրագրողի կարիերա, եթե շատ չսիրեի սպորտը դեռ փոքր տարիքից։ Մարզական լրագրողի գործում բավարար չեն միայն սպորտային գիտելիքները, կարևոր և ֆունդամենտալ բաղադրիչ է նաև շատ լավ մայրենի լեզու իմանալը, ինչպես նաև դրան գումարած մի քանի օտար լեզուներ։
Սկսել եմ 14-15 տարեկանից, երբ բլոգները մոդա էին դարձել, սկսեցի սպորտային բլոգ վարել։ Այնուհետև դա հոբիից վերածվեց կարիերայի։ Ինձ նկատեցին մի քանի մարզական կայքեր, այնուհետև 4 տարի մարզական կայքերում անցկացնելուց և ավելի հղկվելուց հետո հրավեր ստացա «ԱրմՆյուզ» հեռուստաընկերությունից և արդեն 18 տարեկանում այնտեղ մարզական մեկնաբան էի աշխատում՝ ուղիղ եթերում լուրերի հիմնական թողարկման ժամանակ։ Ունեի նաև առանձին հաղորդում։ Մեկ տարի անց ամբողջ թիմով տեղափոխվեցինք «Արմենիա» հեռուստաընկերություն, և արդեն 6 տարի է՝ աշխատում եմ այնտեղ»։
Հանրային հեռուստաընկերության մարզական մեկնաբան Արմեն Գարամյանի քայլերն այս ոլորտում սկիզբ առան 2017 թ-ին․ «Դեռ սովորում էի ՀՊՏՀ-ում և «Օնէքս» ընկերությունում աշխատում էի որպես առաքիչ, Առաջին ալիքը մեկնաբանների մրցույթ կազմակերպեց, մասնակցեցի մայրիկիս հորդորով (չէի հավատում անաչառությանը), հաղթողներից մեկն էլ ես էի, ու այդպես սկսվեց իմ մեկնաբանական կարիերան, հետո նաև՝ լրագրողական: Մրցույթի շնորհիվ հավատացի, որ Առաջին ալիքում ամեն ինչ արդար է»:
Armsport.am- ի լրագրող Երվանդ Հակոբյանի՝ մարզական լրագրողի աշխատանքը սկսվել է զորացրվելուց հետո, երբ ընդունվեց Ֆիզիկական Կուլտուրայի Հայկական Պետական Ինստիտուտի մարզական լրագրության ֆակուլտետ․ «Փոքր հասակից սիրել եմ սպորտը և ինձ չեմ էլ պատկերացրել այնպիսի բնագավառում, որն անմիջական կապ չի ունենա սպորտի հետ: Սովորելուն զուգահեռ առաջին կուրսից սկսել եմ աշխատել սիրելի մասնագիտությամբ՝ թղթակցելով տարբեր թերթերի և կայքերի»:
Կարիերայի ամենահիշարժան օրը
Կարեն Գիլոյանը հպարտությամբ նշում է, որ բախտը շատ բարեհաճ է գտնվել իր նկատմամբ և ուղիղ եթերում մեկնաբանել է հայ մարզիկների 21-րդ դարի բոլոր տիտղոսային հաղթանակները․ «Հիշարժան են բոլոր այն օրերը, երբ Հայաստանի ներկայացուցիչները մեծ հաղթանակ են տարել։ Իսկ ամենահիշարժանը 2016-ի օգոստոսի 16-ն է։ Այս օրը Արթուր Ալեքսանյանը դարձավ օլիմպիական չեմպիոն, Միհրան Հարությունյանն ու Սիմոն Մարտիրոսյանն էլ՝ օլիմպիական արծաթե մեդալակիր»։
Գրիգոր Ավետիսյանի համար հիշարժան է դարձել վատ միջադեպը, երբ 39,5 աստիճան ջերմությամբ վարել է Հայաստանի Ֆուտբոլի առաջնության մեկ հանդիպում, որի ընթացքում չդադարող հազով վարել է ամբողջ խաղը, որն էլ իր հերթին ավարտվել է ոչ-ոքի արդյունքով։ Ժպիտով և մի քիչ էլ ծիծաղով շեշտում է, որ իր կարիերայի ամենավատ օրն էր։
Արմեն Գարամյանի համար հիշարժան է դարձել, երբ նախորդ տարի պետք է մեկնաբաներ Եվրոպա լիգայի փլեյ-օֆֆի «Դյուդելանժ»-«Արարատ-Արմենիա» դիմակայության պատասխան խաղը, որտեղ կարող էր պատմություն կերտվել, և նա էլ ակամայից կդառնար դրա մի մասը․ «Սակայն, ցավոք սրտի, վերջում պարտվեցինք, և մի քանի օր չէի կարողանում ուշքի գալ»։
Երվանդ Հակոբյանն էլ շեշտում է, որ կարիերայում հիշարժան օրերը շատ են: Հիշարժան են մեր հայ մարզիկների ցանկացած հաջողություններն ու հաղթանակաները: Դրանք երևի մարզական լրագրողի կարիերայի ամենաէմոցիանալ և ամենաուրախ պահերն են:
Կա՞ սիրված սպորտաձև, որն ավելի հետաքրքիր է ձեզ մեկնաբանելը
Սպորտային լրագրողներին բոլոր մարզաձևերն էլ հետաքրքիր են։ Կարեն Գիլոյանն առանձնացնում է բասկետբոլը, ձիասպորտը, ըմբշամարտը, ծանրամարտը, թենիսը, ֆուտբոլը, քյորլինգը, բիաթլոնը, և այլն։
Գրիգորը շեշտում է, որ սիրում է գրել բացարձակապես բոլոր սպորտաձևերի մասին, ինչպես նաև անդրադառնալ սկանդալային իրադարձություններին։
Արմենն էլ սիրում է ֆուտբոլն ու թենիսը և առանց ֆուտբոլ չի պատկերացնում ոչինչ ու, նույնիսկ, ակամայից ամեն ինչ համադրում է ֆուտբոլի հետ։
Երվանդն էլ շեշտեց, որ ամենամասսայական սպորտն այսօր ֆուտբոլն է։ Սակայն անկախ ամեն ինչից փորձում է պահել բալանսը՝ լուսաբանելով նույնիսկ այնպիսի սպորտաձևեր, որոնք չնայած, որ մասսայական չեն Հայաստանում, սակայն լուսաբանման կարիք ամեն դեպքում ունեն։
Եվ վերջին հարցը․ որպես շախմատիստ ինձ հետաքրքրում է՝ ինչ դեր և նշանակություն ունի շախմատը մարզական լրագրողների համար
Կարեն Գիլոյանը շախմատ խաղում է 5 տարեկանից՝ սիրողական մակարդակի, բայց շախմատային անցուդարձին ծանոթ է շատ մոտիկից։ Մեծ ոգևորությամբ պատմում է, թե ինչքան է ուրախացել, երբ պապիկը շախմատ է նվիրել, որի վրա աշխարհի 12 չեմպիոնների լուսանկարներն էին։ Նույնիսկ հպարտությունից սկսել է արտասվել՝ Տիգրան Պետրոսյանի նկարին նայելով։
Գրիգորը շեշտում է, որ շախմատի մասին գրելը շատ սպեցիֆիկ է։ Փորձում է քիչ օգտագործել բարդ տերմիններ և ավելի մատչելի մատուցել ընթերցողին։ Դրա համար լուսաբանում է շախմատային ավելի մեծ իրադարձություններ։
Իսկ ահա Արմենը մի քանի տարի զբաղվել է պրոֆեսիոնալ շախմատով։ Մեծ հետաքրքրությամբ հետևում է շախմատային բոլոր իրադարձություններին։
Առիթից օգտվելով՝ մարզիկների անունից ևս մեկ անգամ շնորհավորում ենք մարզական լրագրողներին մասնագիտական տոնի կապակցությամբ։
Հոդվածը պատրաստեցի ի հիշատակ սպորտի մեծ սիրահար, մարզական լրագրող պապիկիս՝ Դերենիկ Գևորգյանի, ով իր ամբողջ կյանքը նվիրել է լրագրությանը, և հատկապես՝ մարզական։
Երվանդ ՀԱԿՈԲՅԱՆ, Մարիա Գևորգյան
