«В мире спорта» հանդեսի հատուկ թղթակից Ալեքսանդր Կոսյակովը զրուցել է Ռոման Բերեզովսկու հետ, որը ռուս ֆուտբոլասերներին հայտնի է իր ելույթներով ռուսական թիմերում՝ Սանկտ Պետերբուրգի «Զենիթում», մոսկովյան «Տորպեդոյում» և «Դինամոյում», ինչպես նաև մերձմոսկովյան «Խիմկիում»։ Սակայն ամենից շատ նրան հարգում և սիրում են Հայաստանում, որի ազգային հավաքականում նա անցկացրել է 94 հանդիպում։
Հարցազրույցում խոսվել է Բերեզովսկու երկար ու բարդ ֆուտբոլային ճանապարհի մասին, այն մարդկանց, ովքեր ձևավորել են նրա անձը, այն դժվարությունների, որոնք կոփել են նրա բնավորությունը, ինչպես նաև այն մասին, թե ինչպես է նա դարձել 11 մետրանոցների «հետ մղող»։ Նա հիշել է նաև հանդիպումները Ֆյոդոր Չերենկովի և Ռաուլի հետ։
ՄԱՍ ԱՌԱՋԻՆ
ՄԱՍ ԵՐԿՐՈՐԴ
ՄԱՍ ԵՐՐՈՐԴ
— Եվ վերջիվերջո՝ ինչպե՞ս ստացվեց, որ քո կարիերայում հայտնվեց Սանկտ Պետերբուրգի «Զենիթը»։
— Ամեն ինչ շատ հանկարծակի տեղի ունեցավ։ 1992 թվականի վերջն էր, նստած էի տանը, մրցաշրջանն ավարտված էր։ Եկավ եղբայրս և ասաց, որ պայմանավորվել է իր ծանոթի հետ։ Այդ մարդն, իր հերթին, Պետերբուրգում ընկեր ուներ, և որոշվել էր, որ ինձ կընդունեն Երկրորդ լիգայի թիմ։ Ասացին, որ վաղը պետք է մեկնեմ։ Երբ հասա, պարզվեց, որ դա մանկապատանեկան թիմ է՝ «Զվեզդա»։
— Չցանկացա՞ր հետ վերադառնալ։
— Իրականում շատ տհաճ իրավիճակ էր։ Բայց միշտ ինչ-որ խոստումներ էին հնչում այդ ծանոթից, և ես հույս էի դրել նրա վրա։ Ի վերջո, կարողացա տեղափոխվել «Կոսմոս-Կիրովեց»։ Հետո ինձ նկատեցին «Զենիթից»։ Վյաչեսլավ Մելնիկովը հրավիրեց Առաջին լիգայի թիմ։ Դարպասում հիմնական խաղացողը Յուրի Օկրոշիձեն էր՝ տեղացիների սիրելի ֆուտբոլիստ։ Բայց ես շանս ստացա. Չիտայում 1:4 հաշվով պարտությունից հետո հաջորդ խաղում ես կանգնեցի դարպասում, և մենք հաղթեցինք 2:1։ Հետո գավաթի խաղում նույնպես հաղթեցինք, բայց պարտություններից հետո Օկրոշիձեն վերադարձավ։ Սեզոնն անհաջող էր՝ 13-րդ տեղ։ Ինձ մեծապես օգնեց նաև Մելնիկովի օգնականը՝ Բորիս Ռապոպորտը, նախկին դարպասապահ, ով հավատաց ինձ և աջակցեց։
— Ռոման, դու իսկապես բախտավոր ես։ Կարող էիր հիասթափվել, վերադառնալ կամ մնալ երկրորդ-երրորդ լիգաներում։ Բայց հայտնվեցիր «Զենիթում»՝ բոլորովին այլ մակարդակ, ճանաչում, հնարավորություններ, ի վերջո՝ այլ գումարներ։ Ի՞նչ էին վճարում «Զենիթում» 90-ականների սկզբին։
— Մակարդակն, իրոք, բոլորովին այլ էր, բոլոր ֆուտբոլիստներին ճանաչում էին։ Ես 22 տարեկան էի, երիտասարդ, անհոգ, կյանքը եռում էր։ Շուտով դարձա երկրպագուների սիրելին՝ թե՛ Պիտերում, թե՛ հետո՝ Մոսկվայի «Դինամոյում»։ Իսկ փողի մասին՝ 1994-ին մեզ նշանակել էին 230 դոլարին համարժեք աշխատավարձ, գումարած պարգևավճարներ՝ մոտ 150-200 դոլար։ Դա նորմալ էր այն ժամանակ։ Սննդի համար չէի վճարում։ Մեր բազան վերանորոգվում էր, ապրում էինք «Կրասնի Օկտյաբր» պանսիոնատում՝ Օզյորկիում։ Լավ էին կերակրում, ապրուստի գումարը բավարարում էր։
— Ծնողների հետ կապ պահպանո՞ւմ էիր։
— Այո, բայց բջջային հեռախոսներ չկային։ Պետք է գնայիր փոստ՝ զանգելու համար։ Գիտես, ես 13-14 տարեկանից արդեն ինքս ինձ էի ապավինում։ Ծնողներս բաժանվել էին։ Մայրս մեկնել էր Ուկրաինա՝ տատիկիս խնամելու, ով ինսուլտ էր ստացել։ Հայրս զբաղված էր իր գործերով։ Ես շուտ հասունացա՝ կարողանում էի ինքս ինձ համար կերակուր պատրաստել՝ կարտոֆիլ տապակել, ինչ-որ բան եփել։ Քույրս էլ երբեմն գալիս էր և ինձ համար ուտելիք էր պատրաստում։ Հետո տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժը, ապա՝ Ղարաբաղյան հակամարտությունը, իսկ դրանից հետո՝ ԽՍՀՄ-ի փլուզումը։ Այդ ամենը ստիպեց ինձ լքել Երևանը և մեկնել Պետերբուրգ։
— Հայտնի է, որ քեզ «Զենիթից» հրավիրել են Հայաստանի երիտասարդ հավաքական, երբ 20 տարեկան էիր։
— Այո, ես արդեն մի քանի հանդիպում էի անցկացրել «Զենիթի» կազմում։ Հավանաբար, ինչ-որ կերպ նկատել էին ինձ և հրավիրել առաջին հավաքին, որը կայացավ Սոչիում։ Հետո տեղի ունեցավ առաջին խաղը Բելգիայի դեմ՝ Գենտում, որտեղ պարտվեցինք 0:7 հաշվով։ Տաքացման ժամանակ վնասվածք ստացա՝ ցատկեցի և անհաջող վայրէջք կատարեցի, բայց խաղի մեջ մտա և մոտ 25 րոպե նորմալ խաղացի։ Հետո 11-մետրանոց և հեռացում առաջացրի, ինչից հետո ջախջախիչ պարտություն կրեցինք։ Երբ վերադարձա Երևան, բախվեցի գլխավոր զինկոմի հետ, ով մեր մարզչին՝ ԽՍՀՄ 1973 թվականի չեմպիոն Հովհաննես Հարությունի Զանազանյանին, ասաց, որ Բերեզովսկին հետախուզման մեջ է (ծիծաղում է)։ Բայց իրավիճակը ինչ-որ կերպ հարթվեց։ Այն ժամանակ ես դեռ խորհրդային անձնագիր ունեի, գրանցումս Երևանում էր։ Պետերբուրգում սովորում էի Լեսգաֆտի անվան ֆիզկուլտուրայի ինստիտուտում մինչև 27 տարեկանս։ Զինվորական ծառայության մասին նշումներ կան իմ երկու անձնագրերում՝ ռուսական և հայկական։ Երիտասարդական հավաքականով հետո խաղացինք նաև Իսպանիայի և Ալբանիայի դեմ։ Իսպանիայում այն ժամանակ խաղում էր բոլորովին երիտասարդ Ռաուլը, ում խաղացնում էին ավելի տարիքով ֆուտբոլիստների հետ։ Հետագայում ազգային հավաքականների մակարդակով մի քանի անգամ միմյանց դեմ խաղացինք։ Ամեն խաղում նա ինձ գոլ էր խփում (ծիծաղում է)։
— Դու գրեթե երբեք պահեստային չես եղել, միշտ հաղթել ես մրցակցությանը և հատկապես լավ ես 11-մետրանոցներ որսացել։ Ինչի՞ շնորհիվ։
— Այո, ես հազվադեպ եմ պահեստային նստել։ Դա ինձ համար սկզբունքային էր։ 19 տարեկանում արդեն ուժեղ ինքնավստահություն ունեի, կարծում էի, որ ամեն ինչի ընդունակ եմ, մեծ հավակնություններ ունեի։ Եթե ինչ-որ բան չէր ստացվում, գիտեի, որ պետք է համբերել, աշխատել, և ամեն ինչ կստացվի։ 11-մետրանոցները սկսեցի որսալ դեռ «Զենիթում»։ Չգիտեմ՝ ինչպես էր ստացվում, բայց ունեի անհրաժեշտ սրություն, պայթուցիկ մեկնարկ տեղից։ Ինտուիցիան նույնպես մեծ դեր էր խաղում։ Լավ հիշում եմ, թե ինչպես մեր հարձակվողը՝ թիմի լավագույն ռմբարկու Վլադիմիր Կուլիկը, մի անգամ խնդրեց մնալ մարզումից հետո։ Ցուրտ էր, դաշտը՝ սառցապատ։ Նա հինգ 11-մետրանոց հարվածեց, և ես բոլորն էլ վերցրեցի։ Հենց այդ ժամանակ սկսեցի հավատալ ինձ։ Իհարկե, պետք է մի քիչ գուշակել, բայց կարևոր է կռահել ճիշտ պահը՝ ժամանակին ցատկել ճիշտ ուղղությամբ, երբ գնդակն էլ է գալիս այդ կողմ։
— Դու Երևանից ես, բայց կյանքդ հիմնականում կապված է եղել Ռուսաստանի երկու խոշորագույն քաղաքների՝ Մոսկվայի և Սանկտ Պետերբուրգի հետ։ Ինչպե՞ս ես դրանք ընկալում՝ որպես «դրսի» մարդ։
— Մոսկվան առաջին անգամ տեսա, երբ «Սպարտակում» փորձաշրջանի էի գնացել։ Ճիշտն ասած, ինձ մրջյուն էի զգում։ Անչափ լայն փողոցներ, հսկայական շենքեր… Հետո, երբ խաղում էի մոսկովյան «Տորպեդոում», ապա՝ «Դինամոում», ընտելացա այդ մասշտաբներին։ Իսկ Պետերբուրգում է ամեն ինչ սկսվել ինձ համար, ես կապվել եմ այդ քաղաքի հետ։ Այն յուրահատուկ մթնոլորտ ունի, հատկապես ամռանը՝ լավ եղանակին։ Երբ «Տորպեդոն» ինձ հրավիրեց Մոսկվա, հանգստյան օրերին անընդհատ թռչում էի Սանկտ Պետերբուրգ։ Այդ քաղաքն անդիմադրելի ձգողականություն ուներ։ Հետագայում ավելի հազվադեպ էի գնում։ Հիմա հիմնականում գործերով եմ այնտեղ կամ երբ վետերանների խաղերին են կանչում։ Իսկ 30 տարի առաջվա ծանոթներս այնտեղ ավելի ու ավելի քիչ են դառնում։
— «Զենիթի» 100-ամյակի միջոցառմանը հրավեր ստացե՞լ ես։
— Այո, Իգոնինը զանգեց, կմեկնեմ։
Շարունակելի
