Թե ինչպես Բանանցն իր գոյության առաջին իսկ տարում նվաճեց Հայաստանի առաջին գավաթը (տեսանյութ)

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, երբ ԽՍՀՄ անդամ երկրներն անկախացան ու սկսեցին իրենց առաջնությունները, Հայաստանին անհրաժեշտ էր արդեն ստեղծել սեփական առաջնությունը: Երկիրը պատերազմի մեջ էր: Բավականին ծանր իրավիճակում սկսվեց ֆեդերացիայի կազմման գործընթացը: Բոլոր անկախացած երկրները պարտավոր էին ֆեդերացիա ունենալ՝ ՈՒԵՖԱ-ին ու ՖԻՖԱ-ին անդամակցելու համար:

Այն ժամանակ բոլորի համար կար մեկ «Արարատ», և դժվար էր պատկերացնել այն փաստը, որ ի հայտ են գալու «բազում» «Արարատներ»:

Անկախ Հայաստանի պատմության առաջին առաջնությունը, որը կայացավ 1992թ-ին, բաժանվեց 2 ենթախմբի: Առաջնությանը մասնակցեց ընդհանուր առմամբ 24 թիմ: Կային նորաստեղծ շատ ակումբներ: Նրանցից մեկն Աբովյանի «Բանանցն» էր: Թիմը ստեղծվեց Սարգիս Իսրայելյանի ջանքերով և անվանվեց վերջինիս հայրենի գյուղի անունով: Ակումբի գոյության պաշտոնական սկիզբ է համարվում 1992 թ-ի հունիսի 20-ը: Գլխավոր մարզչի պաշտոնը ստանձնեց Վարուժան Սուքիասյանը: «Բանանցում» սկսեցին հանդես գալ ժամանակշրջանի լավագույն խաղացողներից Արմեն Գյուլբուդաղյանցը, Արա Նիգոյանը, Աշոտ Բարսեղյանը, Աշոտ Ավետիսյանը, Գևորգ Քամալյանը և այլոք: «Բանանցի» խաղացողների 70 տոկոսը միմյանց հետ խաղալու փորձ ուներ: Նրանք միասին խաղացել էին տարբեր տարիքային հավաքականներում: Միմյանց հետ խաղալու փորձ ունեին նաև Խորհրդային Միության առաջին և երկրորդ լիգաներում՝ «Արարատի» կազմում:

Առաջնությունում «Բանանցն» ընդգրկված էր առաջին ենթախմբում ու 22 խաղում վաստակելով 37 միավոր, առաջին հորիզոնականը կիսեց Երևանի «Արարատի» հետ: Առաջատարների ենթախմբում «Բանանցը» 36 միավորով գրավեց երրորդ հորիզոնականը՝ զիջելով «Շիրակին» ու ՀՄԸՄ-ին: ՀՄԸՄ-ի կազմում այդ ժամանակ հանդես էին գալիս Վարդան Մինասյանը, Արսեն Ավետիսյանը, Սուրեն Չախալյանը, Պողոս Գալստյանը, Խորեն Հովհաննիսյանը: Առաջնության երկրորդ լավագույն ռմբարկուն 34 գոլով ճանաչվեց «Բանանցի» հարձակվող Աշոտ Բարսեղյանը՝ 4 գոլով զիջելով «Արարատի» հարձակվող Վահե Յաղմուրյանին:

Իսկ ահա նորանկախ Հայաստանի առաջին Գավաթի խաղարկությունում Վարուժան Սուքիասյանի գլխավորությամբ նորաստեղծ թիմը փայլուն հանդես եկավ: 1/16 եզրափակչում «Բանանցը» 6 անպատասխան գնդակ ուղարկեց «Ցեմենտի» դարպասը: 1/8 եզրափակչում, ըստ «Բանանցի» նախկին խաղացողների, կայացավ ամենաբեկումնային խաղը. Բանանցը 2 անպատասխան գնդակ ուղարկեց Երևանի «Արարատի» դարպասը.

«Այդ հաղթանակը Գավաթի խաղարկության հաղթանակի հիմնաքարը դարձավ: Որ հաղթեցինք «Արարատին», հասկացանք, որ կարող ենք բոլորին հաղթել»,- ArmSport-ի հետ զրույցում իր հիշողություններով է կիսվում Աշոտ Բարսեսղյանը:

Քառորդ եզրափակչում «Բանանցը» 3-1 հաշվով առավելության հասավ «Կիլիկիայի» նկատմամբ, իսկ կիսաեզրափակչում 6-2 հաշվով հաղթեց «Վանին» ու իր գոյության առաջին իսկ տարում դուրս եկավ Գավաթի խաղարկության եզրափակիչ:

Եզրափակիչը կայացավ «Հրազդան» կենտրոնական մարզադաշտում: Այդ տարիների Հայաստանի Ֆուտբոլի ֆեդերացիայի փոխնախագահ Սլավա Սարգսյանի խոսքերով, եզրափակչի օրը իրական գավաթը պատրաստ չէր ու հաղթող թիմին պետք է հանձնեին սիմվոլիկ գավաթ: Իրական գավաթը պատրաստ եղավ մի քանի օր անց ու հանձնվեց իր տիրակալին:

«Բանանցի» այդ ժամանակվա լավագույն ռմբարկու Աշոտ Բարսեղյանը մեզ հետ զրույցում հիշեց այդ օրերի դժվարությունները.

««Բանանց» ստեղծելու գաղափարն առաջացավ Արմեն Գյուլբուդաղյանցենց տանը: Բոլորս իրար լավ ծանոթ էինք՝ և՛ խաղային որակներով, և՛ անհատականությամբ: Շատ ծանր օրեր էին, մետրոն էր միայն աշխատում: Ձմռանը մարզվում էինք «ՏԷՑ»-ի դահլիճում: Մետրոյով «Բաղրամյանից» գալիս էինք «գործարանային», այդտեղից մինչև «ՏԷՑ»-ի դահլիճ գնում էինք ոտքով ու ոչ-ոք չէր տրտնջում. կարծես, մինչև հիմնական մարզումը մեկ մարզում էլ անցկացնեինք: Մի անգամ մետրոյում մեկը հարցրեց. «Ո՞ր թիմից եք»: Ես պատասխանեցի. «Ձայնը հետո կլսեք»: Այսինքն, ներքին վստահություն կար, որ լավ թիմ է դառնալու: Հզոր տղաներ էին հավաքվել, իրոք: Հենց սկզբում բոլորը համոզվեցին, որ մենք լուրջ մրցակից ենք իրենց համար: Եզրափակչում ստադիոնը լեփ-լեցուն էր: Դիմացի տրիբունայում մեր երկրպագուներն էին՝ զուռնա-դհոլով: Այսպես ասած, ոչ բոլորին հայտնի թիմը դարձավ գավաթակիր: Դա մեզ համար և՛ ուրախություն էր, և՛ հպարտություն: Դրանից հետո մեր թիմը գնաց Շվեդիա: Ես այդ ժամանակ արդեն Բեյրութ էի տեղափոխվել: Շվեդիայում շատ լավ ելույթ էր ունեցել «Բանանցը», և դա նշանակում էր, որ Եվրոպական մակարդակով մենք պինդ ու հզոր թիմ ունեինք: Մի բան փաստեմ, ինչի մասին, անկեղծ, չեմ սիրում խոսել, բայց ոչ ոք չի կարող դա ուրանալ: Որքան էլ ծանր էին այդ տարիները, այնուամենայնիվ, մենք լավ էինք ապրում: Այդ ամենը ակումբի սեփականատիրոջ շնորհքն էր: Նա մեզ ապահովում էր ամեն ինչով, որպեսզի մենք միայն ֆուտբոլի մասին մտածեինք: Մենք ոչ մի բանի խնդիր չունեինք:

Ինչ վերաբերում է Գավաթի խաղարկությանը, ապա պետք է նշեմ, որ ամենակարևորը «Արարատի» նկատմամբ հաղթանակն էր: Դա չեմ ասում նրա համար, որ 2 գոլն էլ ես եմ խփել, բնավ: Հաղթելով «Արարատին», հասկացանք, որ ունակ ենք առաջ գնալու՝ հաշվի առնելով այն փաստը, թե ինչ թիմ էր ու ովքեր էին խաղում այնտեղ: Առաջին խաղն էր, որ ես պետք է խաղը սկսեի պահեստայինների նստարանից, բայց նախավարժանքի ժամանակ Սամվել Կոստանդյանը վնասվածք ստացավ ու ես դուրս եկա խաղադաշտ նրա փոխարեն: Մի գոլը կարելի է ասել պատահական ստացվեց (ժպտ. է), իսկ երկրորդը հետաքրքիր ստացվեց: Ես երբեք տեխնիկապես զարգացած ֆուտբոլիստ չեմ եղել: Թիմում կային տուգանայինների հաստիքային իրացնողներ. Նիգոյանը, Կոստանդյանը, Միքայելյան Կարենը, Գյուլբուդաղյանցը: Ամեն մարդ իր գործողությունն էր կատարում: Ես տուգանային հրապարակի ֆուտբոլիստ էի, նաև շատ լավ գլխով էի խաղում, բայց երբեք տուգանային չէի իրացնում: Ուրեմն, Գյուլբուդաղյանցը դրեց գնդակը, գնացի ու ասեցի.

-Թող, ես պիտի խփեմ:

Արմենը պտտվեց ու զարմացած հարցրեց.

-Դու՞:

-Ասեցի՝ հա: Պիտի խփեմ, զգում եմ պիտի գոլ խփեմ:

Գյուլբուդաղյանցը թողեց գնդակն ինձ ու ես ուղիղ հարվածով գրավեցի դարպասը: Գնդակը անդրադարձավ խոտածածկից, դա էլ դժվարություն առաջացրեց դարպասապահի համար»:

«Արարատին» հաղթելուց հետո մի արտահայտություն էր պտտվում. «Պազիկով եկան, հաղթեցին, գնացին»:

Եզրափակիչն անցավ գերհետաքրքիր պայքարում: 79 րոպե շարունակ թիմերը չէին կարողանում գտնել մեկմեկու դարպասի բանալին: Հաշիվը բացվեց 79-րդ րոպեին. անկյունայինից կատարած փոխանցումը գլխի հարվածով երզրափակեց Արա Նիգոյանը: Խաղի վերջակետը 87-րդ րոպեին դրեց Աշոտ Ավետիսյանը՝ եզրափակելով արագ հակագրոհը: Ի դեպ, գոլի դրվագում Ավետիսյանին օգնեց նաև անդրադարձը: «Հրազդան» մարզադաշտում գտնվող բազմահազար երկրպագուների աչքի առջև «Բանանցի» ավագ Սամվել Կոստանդյանը ստացավ անկախ Հայաստանի պատմության առաջին Գավաթը: Գավաթը «Բանանցի» ավագին հանձնեց Հակոբ Տոնոյանը:

Բարսեղյանը հիշեց նաև գավաթի հանձնման արարողությունը.

«Այդ ժամանակ մեծ ուշադրություն չդարձրեցինք, թե ինչ գավաթ ենք ստանում, քանի որ ուրախությունը շատ մեծ էր: Դա նաև փաստում է այն, որ մենք ամեն ինչին ըմբռնումով էինք մոտենում: Եթե հիմա լիներ այդ գավաթը, հասկանալի է, որ այն մեծ նշանակություն կունենար՝ որպես հուշ:

Եթե մենք կարողանայինք այդ տարի դուրս գալ Եվրոպական ասպարեզ, կարծում եմ, որ մեծ հաջողություններ կգրանցեինք, սակայն, եթե չեմ սխալվում, փաստաթղթային խնդիր կար, որը արագ չլուծվեց»:

1995 թվականից «Բանանցը» դուրս եկավ Հայաստանի առաջնությունից, սակայն 2001 թ-ին ակումբը վերածնվեց:

Հետագայում «Բանանցը» ևս երկու անգամ դարձավ Հայաստանի գավաթակիր՝ 2007-ին ու 2016-ին:

Արմեն Գարամյան