Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանական և բրիտանական զորքերը որոշ ժամանակով մոռացել էին թշնամության մասին և ֆուտբոլ էին խաղում:
Սուրբծննդյան զինադադարը հաստատվեց 1914 թվականի Սուրբ Ծննդին, երբ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Հարավային ճակատում լռեցին կրակոցների ձայները և դադարեցին ականների պայթյունները: Կրակի՝ ոչ պաշտոնական դադարեցման ժամանակ երկու կողմերի զինվորները դուրս եկան խրամատներից և մոռացան թշնամության մասին:
Սուրբծննդյան հրաշքը
Դեկտեմբերի 24-ից սկսած գերմանական և բրիտանական շատ զորքեր, որոնք միմյանց դեմ կռվում էին Հարավային ճակատում, սուրբծննդյան երգեր էին երգում առաջնագծից: Սուրբ Ծննդի օրը՝ լուսաբացին, գերմանացիներից ոմանք դուրս եկան իրենց խրամատներց և մոտեցան թշնամիների դիրքերին՝ չեզոք գծից շնորհավորելով նրանց տոնի առթիվ՝ ընդ որում հենց նրանց մայրենի լեզվով: Սկզբում զինվորները վախեցան, որ դա կարող է թակարդ լինել, բայց, տեսնելով անզեն գերմանացիներին, դուրս եկան խրամատներից և իրենց թշնամիների հետ փոխանակվեցին ձեռքսեղմումներով: Տղամարդիկ նույնիսկ միմյանց խորհրդանշական նվերներ հանձնեցին՝ ծխախոտ և սնունդ` այն, ինչ ունեին այդ պահին:
1914 թվականի սուրբծննդյան զինադադարը տեղի ունեցավ Եվրոպայում պատերազմի սկսվելուց 5 ամիս անց և դարձավ նման օրինակներից վերջինը: Նման բան այլևս չկրկնվեց. հետագայում բոլոր այդպիսի փորձերը ձախողվեցին: Այդուհանդերձ, 1914 թվականի սուրբծննդյան զինադադարը, թեև կարճ էր, բայց ապացույցն էր նրա, որ նույնիսկ զինված հարձակումների ժամանակ մարդկությունը կարող է հաղթել:
Ո՛չ պատերազմին, այո՛՝ սպորտին
Ինչպես կարող են միևնույն լեզվով չխոսող տղամարդիկ արտահայտել իրենց բարեկամական դիրքորոշո՞ւմը. նրանք ֆուտբոլ են խաղում:
Իհարկե, խաղերը լուրջ չէին: Դրանցից մեկն ընդամենը մեկ ժամ տևեց, ինչից հետո երկու թիմերն էլ «փնչեցին շունչը»: Զինվորական ծանր կոշիկները և համազգեստը, անկասկած, բարդացնում էին իրավիճակը: «Ֆուտբոլիստները», ովքեր ընկնում էին ցեխի մեջ, մրցակիցների կողմից դուրս էին բերվում հանդիսականների ծափահարությունների ներքո:
Շարքային Էրնի Ուիլյամսը, որն այդ ժամանակ 19 տարեկան էր, Փիթեր Հարտի՝ Fire and Movement: The British Expeditionary Force and the Campaign of 1914 գրքում նկարագրում է, թե ինչպես է ֆուտբոլը մտերմացրել երկու կողմերին, իսկ 1983 թվականին տված հարցազրույցում նա պատմում էր այդ օրերի մասին.
«Գնդակը հայտնվել էր անհասկանելի էր՝ որտեղից, ոչ թե մեր կողմից, այլ՝ նրանց: Դա իսկական ֆուտբոլ էր: Ոմանք հանել էին բաճկոնները և դրանք դրել էին իբրև դարպասաձող: Տղաներից մեկը հարվածեց դարպասին և առաջին գոլի համար երկու թիմերն էլ հավասարապես ուրախացան: Կարծում եմ՝ այնտեղ մի քանի հարյուր մարդ կար: Ես էլ փորձեցի խաղալ, այդ ժամանակ՝ 19 տարեկանում, ես բավականաչափ լավն էի: Թվում էր՝ բոլորն ուրախ են: Ոչ մի թշնամություն չկար»,- պատմել է Ուիլյամսը:
Նախկին զինվորականը հիշում էր՝ գերմանացիներից ոմանք անգլերեն էին խոսում, իսկ ահա շոտլանդացիները գրեթե չէին հասկանում գերմաներեն: Մրցավարներ չկային, չնայած՝ նման խաղի համար մրցավար պետք էլ չէր, ասում էր Ուիլյամսը. «Դա նույնն էր, ինչ երեխաների հետ փողոցում ֆուտբոլ խաղալը, պարզապես գնդակ էինք «գլորում»: Չկար ոչ միավոր, ոչ մի հաշիվ: Ոչինչ չէր հիշեցնում այն ֆուտբոլը, ինչ ցուցադրում են հեռուստատեսությամբ: Մեր կոշիկներով հնարավոր չէր խաղալ»,- ասել է զինվորականը:
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ոչ ոք տոնախմբություններ չէր ակնկալում ռազմի դաշտում, բայց սա իսկապես հրաշալի պատմություն է. ապացույցն այն բանի, որ նույնիսկ համաշխարհային պատերազմը չի կարող կոտրել Սուրբ Ծննդի ոգին:
